Zdalny interfejs użytkownika (Remote UI)

Zdalny interfejs użytkownika (Remote UI – RUI), który w praktyce jest najczęściej realizowany poprzez wbudowany serwer internetowy (Embedded Web Server – EWS) w drukarkach sieciowych, kserokopiarkach i urządzeniach wielofunkcyjnych (MFP), to niezwykle użyteczna funkcja oprogramowania wewnętrznego (firmware) tych urządzeń. Umożliwia ona użytkownikom – a przede wszystkim administratorom systemów i personelowi wsparcia technicznego – uzyskanie dostępu do szerokiej gamy ustawień konfiguracyjnych, informacji o stanie urządzenia, narzędzi diagnostycznych oraz niektórych funkcji zarządzania za pośrednictwem standardowej przeglądarki internetowej (takiej jak Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge czy Apple Safari) z dowolnego komputera lub urządzenia mobilnego podłączonego do tej samej sieci lokalnej (LAN) co drukarka/MFP. Zdalny interfejs użytkownika eliminuje w wielu przypadkach potrzebę fizycznego podchodzenia do panelu sterowania samego urządzenia w celu zmiany jego parametrów, sprawdzenia poziomu materiałów eksploatacyjnych czy zdiagnozowania problemu. Zamiast tego, oferuje on wygodny, graficzny i często znacznie bardziej rozbudowany interfejs dostępny z poziomu komputera, co znacząco upraszcza i usprawnia procesy administracji, monitorowania i konserwacji urządzeń drukujących, zwłaszcza w środowiskach z wieloma maszynami lub w sytuacjach, gdy urządzenia są fizycznie rozproszone.

Aby uzyskać dostęp do zdalnego interfejsu użytkownika, konieczne jest poznanie adresu IP lub nazwy hosta (hostname) (jeśli w sieci działa system DNS lub inny mechanizm rozpoznawania nazw) przypisanego do drukarki/MFP w sieci. Po wpisaniu tego adresu (np. http://192.168.1.100 lub, co jest coraz częstsze i zalecane ze względów bezpieczeństwa, https://192.168.1.100 dla połączeń szyfrowanych za pomocą SSL/TLS) w pasku adresu przeglądarki internetowej, użytkownik zostaje połączony z wbudowanym serwerem internetowym działającym na urządzeniu. Ten serwer WWW generuje i przesyła do przeglądarki dynamiczne strony HTML, które tworzą interfejs graficzny RUI.

Dostęp do bardziej zaawansowanych funkcji konfiguracyjnych i administracyjnych w ramach zdalnego interfejsu użytkownika jest praktycznie zawsze chroniony mechanizmem uwierzytelniania, najczęściej poprzez wymóg podania nazwy użytkownika i hasła. Zazwyczaj istnieją co najmniej dwa poziomy dostępu:

  • Poziom użytkownika (User Mode): Może on pozwalać na przeglądanie podstawowych informacji o stanie urządzenia, takich jak aktualny status (np. Gotowa, Drukowanie, Błąd, Offline), poziom materiałów eksploatacyjnych (np. procentowa zawartość tonerów lub atramentów, szacowana pozostała żywotność bębna czy zestawu konserwacyjnego), odczyty liczników stron, informacje o załadowanym papierze w poszczególnych podajnikach kasetowych, a czasami także na zarządzanie własnymi zapisanymi zadaniami drukowania (jeśli funkcja jest wspierana) lub zmianę niektórych osobistych preferencji.
  • Poziom administratora (Administrator Mode / Service Mode): Wymaga on podania hasła administratora urządzenia (które, ze względów bezpieczeństwa, powinno być zmienione z domyślnego, fabrycznego hasła zaraz po pierwszej konfiguracji). Ten poziom dostępu daje pełną kontrolę nad wszystkimi ustawieniami konfiguracyjnymi urządzenia.

Zakres funkcji i informacji dostępnych poprzez zdalny interfejs użytkownika jest bardzo szeroki i zależy od stopnia zaawansowania danego modelu drukarki/MFP oraz od implementacji dokonanej przez producenta. Typowe możliwości obejmują:

  • Monitorowanie stanu urządzenia w czasie rzeczywistym: Oprócz wspomnianych informacji o materiałach i statusie, RUI często wyświetla aktualne komunikaty o błędach wraz z ich kodami oraz, w niektórych przypadkach, sugestiami dotyczącymi sposobu rozwiązania problemu.
  • Pełne zarządzanie ustawieniami sieciowymi: Konfiguracja parametrów TCP/IP (w tym statycznego adresu IP, maski podsieci, bramy domyślnej, adresów serwerów DNS), ustawień połączenia Wi-Fi (SSID, hasło, tryb bezpieczeństwa), a także włączanie/wyłączanie i konfiguracja różnych protokołów sieciowych (takich jak IPP, LPD, SMB, FTP, SNMP, SMTP, POP3, LDAP, NTP, AirPrint, Mopria i wielu innych).
  • Szczegółowa konfiguracja funkcji urządzenia: Umożliwia ustawienie domyślnych parametrów dla drukowania (np. jakość, drukowanie dwustronne, orientacja strony, wybór języka opisu strony PCL/PostScript), kopiowania (np. domyślna liczba kopii, jasność, kontrast, skalowanie, tryb oryginału), skanowania (np. konfiguracja profili skanowania, ustawienia serwera SMTP dla funkcji “Skanuj do e-mail”, konfiguracja ścieżek sieciowych i poświadczeń dla funkcji “Skanuj do folderu”, wybór domyślnych formatów plików wynikowych – PDF, JPEG, TIFF – oraz rozdzielczości), a także funkcji faksowania (jeśli urządzenie jest w nią wyposażone).
  • Zaawansowane zarządzanie bezpieczeństwem: Obejmuje zmianę hasła administratora, tworzenie i zarządzanie kontami lokalnych użytkowników oraz ich kodami dostępu, konfigurację integracji z centralnymi systemami uwierzytelniania (np. Active Directory/LDAP), ustawienia filtrowania adresów IP lub MAC, zarządzanie certyfikatami cyfrowymi (np. import certyfikatu od zaufanego CA, generowanie certyfikatu samopodpisanego), włączanie i konfigurację szyfrowania SSL/TLS dla interfejsu webowego i innych usług, a także ustawienia funkcji bezpiecznego drukowania czy bezpiecznego nadpisywania danych na dysku twardym urządzenia.
  • Zarządzanie zadaniami w kolejce: Umożliwia przeglądanie listy aktywnych, oczekujących lub ostatnio zakończonych zadań drukowania, kopiowania lub skanowania. W zależności od posiadanych uprawnień, użytkownik lub administrator może mieć możliwość anulowania, wstrzymywania, wznawiania lub zmiany priorytetu poszczególnych zadań.
  • Zarządzanie książką adresową: W przypadku MFP z funkcją skanowania do e-mail lub faksowania, RUI pozwala na tworzenie, edycję i usuwanie wpisów w globalnej książce adresowej urządzenia (zawierającej adresy e-mail, numery faksów, lokalizacje sieciowe do skanowania). Często możliwy jest również import lub eksport całej książki adresowej w postaci pliku.
  • Dostęp do narzędzi administracyjnych i konserwacyjnych: Obejmuje przeglądanie szczegółowych dzienników zdarzeń (logów) urządzenia, inicjowanie zdalnego restartu, uruchamianie niektórych wbudowanych procedur konserwacyjnych (takich jak kalibracja kolorów, czyszczenie głowic w drukarkach atramentowych), a także, co bardzo ważne, zarządzanie procesem aktualizacji oprogramowania wewnętrznego (firmware) urządzenia. RUI pozwala również na zapisywanie bieżącej konfiguracji urządzenia do pliku (backup) oraz jej późniejsze przywracanie (restore), a także na generowanie i drukowanie różnych stron informacyjnych i raportów (np. raport użycia, strona konfiguracji sieciowej).

Korzystanie ze zdalnego interfejsu użytkownika przynosi wiele korzyści, takich jak wygoda i efektywność zarządzania (możliwość konfiguracji i monitorowania urządzenia z dowolnego komputera w sieci), brak potrzeby instalowania specjalistycznego oprogramowania klienckiego na każdej stacji roboczej (wystarczy standardowa przeglądarka), często bardziej rozbudowany i przyjazny interfejs niż ten dostępny na małym panelu samego urządzenia, a także możliwość szybszej diagnostyki i rozwiązywania problemów. Jest to obecnie standardowa i niezbędna funkcja w zarządzaniu sieciowymi urządzeniami drukującymi, znacząco podnosząca efektywność pracy administratorów IT i wsparcia technicznego.