XPS

XPS, czyli XML Paper Specification, to otwarty format pliku dokumentów, który został opracowany przez firmę Microsoft jako alternatywa dla popularnego formatu PDF firmy Adobe. Podobnie jak PDF, XPS ma na celu zachowanie spójności wyglądu i układu dokumentu niezależnie od oprogramowania, sprzętu czy systemu operacyjnego, na którym jest przeglądany lub drukowany. Format XPS jest oparty na języku XML (Extensible Markup Language) oraz na technologii Open XML Paper Specification (OpenXPS), która jest otwartym standardem ISO/IEC 29500-2.

Główna idea stojąca za XPS jest podobna do PDF: stworzyć “elektroniczny papier”, który wiernie odzwierciedlałby oryginalny dokument, włączając w to czcionki, obrazy wektorowe i rastrowe, layout i zarządzanie kolorem. Pliki XPS są zazwyczaj tworzone za pomocą wbudowanej w system Windows funkcji “Drukowanie do XPS” (Microsoft XPS Document Writer), która działa jak wirtualna drukarka.

Kluczowe cechy i możliwości formatu XPS obejmują:

  1. Wierność wizualna: Dokumenty XPS mają na celu dokładnie odwzorować wygląd oryginalnego dokumentu, niezależnie od urządzenia, na którym są wyświetlane lub drukowane.

  2. Oparcie na XML: Struktura plików XPS jest oparta na XML, co sprawia, że są one łatwiejsze do przetwarzania programistycznego i integracji z innymi aplikacjami opartymi na XML.

  3. Wsparcie dla cyfrowych podpisów: XPS oferuje wbudowane wsparcie dla podpisów cyfrowych, co pozwala na weryfikację autentyczności i integralności dokumentu.

  4. Zarządzanie prawami cyfrowymi (DRM): Format XPS wspiera mechanizmy DRM, umożliwiające kontrolę nad tym, kto może przeglądać, drukować lub kopiować zawartość dokumentu.

  5. Dostępność: Podobnie jak PDF, XPS może wspierać tagowanie dokumentów, co jest ważne dla dostępności treści dla osób z niepełnosprawnościami.

  6. Kompresja: Pliki XPS wykorzystują kompresję, aby zminimalizować rozmiar pliku, co ułatwia ich przesyłanie i przechowywanie.

W kontekście drukarek, kserokopiarek i ploterów, format XPS odgrywa specyficzną rolę, choć jego popularność w globalnym obiegu dokumentów jest mniejsza niż PDF:

  • Native w systemach Windows: W systemach operacyjnych Windows, XPS jest formatem natywnym dla drukowania i przeglądania, co oznacza, że dokumenty mogą być tworzone i drukowane bez konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania.

  • Sterowniki drukarek: Niektóre sterowniki drukarek i ploterów (szczególnie tych zintegrowanych z ekosystemem Microsoft) mogą optymalizować przepływ danych dla formatu XPS, co może przyspieszyć przetwarzanie i drukowanie niektórych dokumentów.

  • Kserokopiarki wielofunkcyjne: Niektóre zaawansowane kserokopiarki cyfrowe, zwłaszcza te używane w środowiskach korporacyjnych opartych na technologii Microsoft, mogą oferować skanowanie do formatu XPS jako jedną z opcji wyjściowych, obok PDF i TIFF. To pozwala na tworzenie elektronicznych kopii z zachowaniem oryginalnego formatowania.

  • Drukowanie dokumentów ze spadami: Podobnie jak PDF, XPS może poprawnie obsługiwać dokumenty z spadami i znacznikami cięcia, co jest istotne w profesjonalnym druku poligraficznym, choć rzadziej jest wykorzystywany w tym celu niż PDF/X.

Mimo że XPS jest technicznie solidnym formatem, jego adopcja na rynku była ograniczona w porównaniu do PDF, który zdominował przestrzeń elektronicznych dokumentów. Jednakże, XPS wciąż jest używany w specyficznych środowiskach, szczególnie tam, gdzie dominuje technologia Microsoft. Warto zaznaczyć, że Microsoft skupił się na rozwoju innych technologii, a PDF pozostaje de facto standardem branżowym. Niemniej jednak, jako otwarty standard, XPS jest wspierany przez różne aplikacje i systemy, zapewniając alternatywną drogę do uniwersalnego przedstawiania dokumentów.