Wykańczanie końcowe (Post-processing)

Wykańczanie końcowe, często określane angielskim terminem post-processing lub finishing, w kontekście drukarek, kserokopiarek i urządzeń wielofunkcyjnych (MFP), odnosi się do szerokiej gamy zautomatyzowanych operacji wykonywanych na zadrukowanych arkuszach papieru po zakończeniu właściwego procesu drukowania lub kopiowania, ale przed ich ostatecznym odebraniem przez użytkownika z tacy wyjściowej. Operacje te mają na celu nadanie dokumentom finalnego, profesjonalnego wyglądu, zwiększenie ich funkcjonalności lub przygotowanie ich do dalszej dystrybucji czy archiwizacji, eliminując jednocześnie potrzebę wielu czasochłonnych, manualnych czynności. Wykańczanie końcowe jest realizowane przez specjalne, zintegrowane z urządzeniem głównym lub dołączane do niego opcjonalne moduły wykańczające, zwane potocznie finiszerami (finishers). Zakres dostępnych opcji wykańczania może być bardzo różny, od prostych funkcji sortowania po zaawansowane tworzenie broszur.

Najczęstsze operacje wykańczania końcowego:

Możliwości wykańczania końcowego są bardzo bogate i zależą od modelu urządzenia oraz konfiguracji zainstalowanych finiszerów. Do najczęściej spotykanych operacji należą:

1. Sortowanie (Collating / Sorting):
   • Automatyczne układanie wielostronicowych dokumentów w kompletne, uporządkowane zestawy, gdy drukowanych jest wiele kopii. Np. przy drukowaniu 3 kopii 10-stronicowego dokumentu, urządzenie wyprodukuje trzy kompletne zestawy stron od 1 do 10. Jest to podstawowa funkcja większości finiszerów.
2. Grupowanie (Grouping / Stacking):
   • Odwrotność sortowania. Wszystkie kopie pierwszej strony są drukowane razem, następnie wszystkie kopie drugiej strony itd. Przydatne w niektórych specyficznych zastosowaniach.
3. Przesunięcie (Offset Stacking / Job Offset):
   • Automatyczne, niewielkie przesunięcie każdego kolejnego kompletnego zestawu dokumentów (lub każdego kolejnego zadania drukowania) na tacy wyjściowej w stosunku do poprzedniego. Ułatwia to wizualne rozdzielenie poszczególnych zestawów lub zadań bez potrzeby stosowania przekładek.
4. Zszywanie (Stapling):
   • Jedna z najpopularniejszych funkcji. Finiszer automatycznie zszywa zestawy dokumentów za pomocą metalowych zszywek. Możliwe są różne opcje:
     • Zszywanie jednopunktowe: Np. w rogu (ukośnie lub prosto), na środku krótszego lub dłuższego boku.
     • Zszywanie wielopunktowe: Np. dwie zszywki wzdłuż dłuższego boku (do tworzenia prostych dokumentacji).
     • Pojemność zszywacza: Określa maksymalną liczbę arkuszy, jaką finiszer jest w stanie zszyć jednocześnie (np. 30, 50, 100 arkuszy).
5. Dziurkowanie (Hole Punching):
   • Automatyczne wykonywanie otworów wzdłuż jednego z boków dokumentu, przygotowując go do wpięcia do segregatora. Dostępne opcje to najczęściej:
     • Dwa otwory.
     • Trzy otwory (standard amerykański).
     • Cztery otwory (standard europejski).
     • Czasami spotykane są opcje dziurkowania szwedzkiego (cztery otwory w innych odstępach).
6. Składanie (Folding):
   • Finiszery mogą oferować różne rodzaje automatycznego składania arkuszy, co jest przydatne przy tworzeniu listów, ulotek, broszur. Typowe rodzaje złożeń to:
     • Składanie na pół (Half-fold / Single Fold): Arkusz składany jest na dwie równe części.
     • Składanie typu “C” (C-fold / Letter Fold): Arkusz składany na trzy części, gdzie boczne skrzydła zaginane są do środka (jak typowy list).
     • Składanie typu “Z” (Z-fold / Accordion Fold): Arkusz składany na trzy części w kształcie litery “Z”.
     • Składanie podwójne równoległe (Double Parallel Fold).
     • Składanie typu “bramka” (Gate Fold).
7. Tworzenie broszur (Booklet Making / Saddle-Stitch Finishing):
   • Bardziej zaawansowane finiszery, zwane finiszerami broszurującymi, potrafią automatycznie tworzyć gotowe broszury. Proces ten zazwyczaj obejmuje:
     • Drukowanie stron w odpowiedniej kolejności (impozycja).
     • Składanie arkuszy na pół.
     • Zszywanie dwoma zszywkami wzdłuż linii zgięcia (tzw. zszywanie zeszytowe lub siodłowe – saddle-stitching).
     • Czasami również przycinanie krawędzi broszury dla uzyskania idealnie równego wykończenia.
8. Przycinanie (Trimming):
   • Niektóre profesjonalne finiszery mogą być wyposażone w moduły do przycinania górnej, dolnej lub bocznej krawędzi dokumentów lub broszur, np. w celu uzyskania efektu “spadu” (full-bleed) lub idealnego wyrównania.
9. Wkładanie (Inserting / Interposing):
   • Możliwość automatycznego wkładania do drukowanego dokumentu wcześniej zadrukowanych arkuszy (np. kolorowych okładek, przekładek) z dedykowanego podajnika w finiszerze (tzw. post-process inserter lub interposer).

Jak aktywowane jest wykańczanie końcowe?

Opcje wykańczania końcowego są zazwyczaj wybierane przez użytkownika:

• W ustawieniach sterownika drukarki na komputerze, przed wysłaniem zadania do druku. Użytkownik może wybrać np. sortowanie, zszywanie w określonym miejscu, dziurkowanie itp.
• Na panelu sterowania kserokopiarki lub urządzenia wielofunkcyjnego podczas konfigurowania zadania kopiowania lub drukowania z pamięci USB.

Urządzenie musi być oczywiście wyposażone w odpowiedni moduł wykańczający (finiszer) obsługujący wybrane funkcje.

Korzyści z automatycznego wykańczania końcowego:

• Oszczędność czasu i pracy: Eliminacja lub znaczne ograniczenie potrzeby manualnego sortowania, zszywania, dziurkowania czy składania dokumentów, co jest szczególnie istotne przy dużych ilościach.
• Zwiększona produktywność: Pracownicy mogą skupić się na innych zadaniach, zamiast na ręcznym przygotowywaniu dokumentów.
• Profesjonalny wygląd dokumentów: Automatyczne wykańczanie zapewnia spójny, estetyczny i profesjonalny wygląd materiałów, trudny do osiągnięcia przy ręcznej obróbce.
• Redukcja błędów: Zmniejsza ryzyko pomyłek związanych z manualnym sortowaniem (np. zła kolejność stron, brakujące strony) czy nieestetycznym zszyciem.
• Wszechstronność: Umożliwia produkcję szerokiej gamy gotowych materiałów (raporty, prezentacje, broszury, ulotki, materiały szkoleniowe) bezpośrednio na urządzeniu biurowym.
• Możliwość personalizacji: Wiele opcji pozwala dostosować wykończenie do specyficznych potrzeb danego dokumentu.

Dla kogo przeznaczone są funkcje wykańczania końcowego?

Funkcje wykańczania końcowego są szczególnie przydatne dla:

• Średnich i dużych biur oraz korporacji: Gdzie regularnie tworzone są wielostronicowe raporty, prezentacje, dokumentacje.
• Działów marketingu i sprzedaży: Do produkcji materiałów promocyjnych, ofert, broszur.
• Instytucji edukacyjnych: Do przygotowywania materiałów dydaktycznych, testów, prac zaliczeniowych.
• Kancelarii prawnych i biur rachunkowych: Gdzie ważna jest profesjonalna prezentacja dokumentów.
• Wewnętrznych działów druku (CRD – Central Reprographics Department).

Wybór urządzenia z odpowiednimi opcjami wykańczania końcowego powinien być podyktowany rzeczywistymi potrzebami i rodzajem najczęściej produkowanych dokumentów. Inwestycja w zaawansowany finiszer może przynieść znaczące oszczędności czasu i poprawę jakości pracy w wielu organizacjach.