Szybkość skanowania (mono, kolor)

Szybkość skanowania jest istotnym parametrem określającym produktywność skanera, wskazującym, jak szybko urządzenie jest w stanie przetworzyć fizyczny dokument na postać cyfrową. Jest to szczególnie ważny czynnik w środowiskach, gdzie digitalizuje się duże ilości dokumentów, takich jak archiwa, biblioteki, biura projektowe, czy działy obsługi klienta. Szybkość skanowania może być wyrażana na różne sposoby, w zależności od typu skanera i rodzaju skanowanych materiałów.

Najczęstsze jednostki i sposoby określania szybkości skanowania:

  1. Strony na minutę (ppm – pages per minute) lub Obrazy na minutę (ipm – images per minute):
    • Te jednostki są typowe dla skanerów dokumentowych (arkuszowych) wyposażonych w automatyczny podajnik dokumentów (ADF – Automatic Document Feeder).
    • ppm odnosi się do liczby fizycznych arkuszy papieru, które skaner może przetworzyć w ciągu jednej minuty.
    • ipm jest często używane w kontekście skanerów dwustronnych (dupleksowych). Jeśli skaner potrafi zeskanować obie strony arkusza w jednym przebiegu (tzw. single-pass duplex scanning), to jeden arkusz generuje dwa obrazy. Dlatego skaner o szybkości np. 40 ppm w trybie jednostronnym, może oferować szybkość 80 ipm w trybie dwustronnym (40 arkuszy x 2 strony = 80 obrazów). Jeśli skaner dupleksowy odwraca arkusz i skanuje drugą stronę w osobnym przebiegu, jego szybkość ipm będzie niższa.
    • Producenci zazwyczaj podają szybkość ppm/ipm dla standardowego formatu papieru (np. A4 lub Letter) i określonej rozdzielczości (często 200 lub 300 DPI).
  2. Czas skanowania jednej strony (seconds per page):
    • Czasami, zwłaszcza dla skanerów płaskich (flatbed), gdzie każda strona jest umieszczana ręcznie, lub dla skanerów wielkoformatowych przy skanowaniu pojedynczych dużych arkuszy, szybkość może być podana jako czas potrzebny na zeskanowanie jednej strony.
  3. Prędkość liniowa (np. w calach na sekundę – ips, lub centymetrach na sekundę – cm/s):
    • Ta miara jest charakterystyczna dla skanerów wielkoformatowych (zarówno rolowych, jak i płaskich z ruchomą głowicą). Określa ona, jak szybko głowica skanująca (lub mechanizm transportu nośnika) przesuwa się wzdłuż skanowanego dokumentu.
    • Na przykład, skaner wielkoformatowy może mieć szybkość 3 ips w kolorze i 10 ips w trybie monochromatycznym przy rozdzielczości 200 DPI. Aby przeliczyć to na powierzchnię na godzinę, trzeba uwzględnić szerokość skanowania.

Podobnie jak w przypadku szybkości drukowania, producenci skanerów zazwyczaj podają oddzielne wartości szybkości skanowania dla:

  • Trybu monochromatycznego (mono / black & white / grayscale): Skanowanie w czerni i bieli lub w skali szarości jest zazwyczaj znacznie szybsze niż skanowanie w kolorze. Wynika to z mniejszej ilości danych do przechwycenia i przetworzenia (np. tylko 1 bit na piksel dla czerni i bieli, lub 8 bitów dla skali szarości, w porównaniu do 24 lub 48 bitów dla koloru).
  • Trybu kolorowego (color): Skanowanie w pełnym kolorze wymaga przechwycenia informacji o trzech składowych kolorystycznych (najczęściej RGB) dla każdego piksela, co jest procesem bardziej złożonym i czasochłonnym.

Czynniki wpływające na rzeczywistą szybkość skanowania:

  • Wybrana rozdzielczość skanowania (DPI): Im wyższa rozdzielczość, tym więcej danych musi zostać przechwyconych i przetworzonych, co znacząco spowalnia proces skanowania. Szybkość podawana przez producenta jest zazwyczaj mierzona przy stosunkowo niskich rozdzielczościach (np. 200 DPI). Skanowanie w 600 DPI będzie znacznie wolniejsze niż w 200 DPI.
  • Wybrana głębia kolorów: Skanowanie w wyższej głębi bitowej (np. 48-bitowy kolor zamiast 24-bitowego) również zwiększa ilość danych i może wpłynąć na szybkość.
  • Format skanowanego dokumentu: Skanowanie większych formatów (np. A3 vs A4) przy tej samej prędkości liniowej zajmie więcej czasu na stronę.
  • Rodzaj skanowanego oryginału: Skanowanie bardzo ciemnych lub bardzo jasnych oryginałów, czy materiałów o złożonej fakturze, może czasami wymagać wolniejszej pracy skanera dla uzyskania optymalnej jakości.
  • Funkcje przetwarzania obrazu włączone w skanerze lub sterowniku: Jeśli podczas skanowania włączone są dodatkowe funkcje, takie jak automatyczne prostowanie (deskew), usuwanie pustych stron, automatyczne wykrywanie rozmiaru, optyczne rozpoznawanie znaków (OCR), czy zaawansowane filtry obrazu, mogą one dodatkowo obciążać procesor skanera lub komputera i spowalniać efektywną szybkość skanowania.
  • Szybkość interfejsu komunikacyjnego (USB, Ethernet): Prędkość przesyłania danych ze skanera do komputera może stanowić wąskie gardło, zwłaszcza przy wysokich rozdzielczościach i skanowaniu w kolorze, jeśli używany jest wolny interfejs (np. USB 2.0 zamiast USB 3.0 lub szybkiego połączenia sieciowego).
  • Wydajność komputera i oprogramowania: Jeśli skanowanie jest zarządzane przez oprogramowanie na komputerze, jego wydajność (procesor, RAM, szybkość dysku twardego) również ma wpływ na to, jak szybko dane są odbierane, przetwarzane i zapisywane.
  • Czas przygotowania i obsługi: W przypadku skanerów płaskich, ręczne umieszczanie i zdejmowanie każdego dokumentu znacząco wpływa na ogólną produktywność, niezależnie od samej szybkości skanowania urządzenia. W skanerach z ADF, czas potrzebny na przygotowanie i załadowanie stosu dokumentów również należy uwzględnić.
  • Tryb skanowania dwustronnego: Jak wspomniano, skanery dupleksowe mogą mieć różną efektywną szybkość w zależności od tego, czy skanują obie strony jednocześnie (single-pass), czy sekwencyjnie (z odwracaniem arkusza).

Deklarowana przez producenta szybkość skanowania jest wartością referencyjną, osiąganą w optymalnych warunkach testowych. Rzeczywista szybkość uzyskiwana w codziennej pracy może być niższa z powodu wielu wymienionych czynników. Dlatego przy wyborze skanera do zastosowań wymagających wysokiej produktywności, warto nie tylko porównywać maksymalne deklarowane szybkości, ale także analizować wyniki niezależnych testów, które często lepiej odzwierciedlają wydajność w realnych scenariuszach użytkowania, przy różnych ustawieniach rozdzielczości i typach dokumentów.

Wysoka szybkość skanowania, zwłaszcza w połączeniu z pojemnym ADF i funkcją skanowania dwustronnego, jest kluczowa dla efektywnej digitalizacji dużych archiwów dokumentów papierowych i sprawnego funkcjonowania elektronicznego obiegu dokumentów (EOD) w organizacjach.