SVG, EPS (formaty wektorowe)

SVG (Scalable Vector Graphics) oraz EPS (Encapsulated PostScript) to dwa popularne i ważne formaty plików grafiki wektorowej. Grafika wektorowa, w przeciwieństwie do grafiki rastrowej (bitmapowej, składającej się z pikseli), opisuje obrazy za pomocą matematycznie zdefiniowanych obiektów geometrycznych, takich jak linie, krzywe (np. Béziera), wielokąty, okręgi oraz tekst. Główną zaletą grafiki wektorowej jest jej skalowalność bez utraty jakości – obrazy wektorowe mogą być dowolnie powiększane lub zmniejszane bez pojawiania się pikselozy czy rozmycia, zachowując zawsze ostre krawędzie i gładkie linie.

  1. SVG (Scalable Vector Graphics):
  • Otwarty standard XML: SVG jest otwartym standardem opracowanym przez World Wide Web Consortium (W3C). Pliki SVG są oparte na języku XML (Extensible Markup Language), co oznacza, że ich struktura jest tekstowa i może być odczytywana oraz modyfikowana zarówno przez oprogramowanie graficzne, jak i przez edytory tekstu czy programistycznie.
  • Przeznaczenie: Pierwotnie zaprojektowany z myślą o grafice dwuwymiarowej (2D) w internecie, SVG zyskał również popularność w innych zastosowaniach, w tym w druku.
  • Cechy i możliwości:
    • Skalowalność: Jak sama nazwa wskazuje, jest to podstawowa cecha.
    • Niewielkie rozmiary plików (dla grafiki wektorowej): Opis obiektów geometrycznych jest zazwyczaj bardziej zwarty niż przechowywanie informacji o każdym pikselu, zwłaszcza dla obrazów o prostszych kształtach i jednolitych kolorach.
    • Obsługa tekstu: Tekst w SVG jest traktowany jako tekst (a nie jako raster), co oznacza, że pozostaje edytowalny, przeszukiwalny i skalowalny. Możliwe jest osadzanie czcionek lub korzystanie z czcionek systemowych.
    • Interaktywność i animacja: SVG wspiera skrypty (np. JavaScript) oraz deklaratywne animacje (SMIL), co pozwala na tworzenie interaktywnych i dynamicznych grafik, szczególnie w zastosowaniach webowych.
    • Style CSS: Wygląd obiektów SVG (kolory wypełnienia, obrysu, grubości linii itp.) może być kontrolowany za pomocą stylów CSS, podobnie jak w HTML.
    • Obsługa przezroczystości i gradientów.
    • Możliwość osadzania grafiki rastrowej: W pliku SVG można również osadzać obrazy bitmapowe (np. JPEG, PNG).
    • Szerokie wsparcie przez przeglądarki internetowe: Nowoczesne przeglądarki internetowe natywnie renderują grafikę SVG.
    • Dostępność i narzędzia: Format jest wspierany przez wiele programów do tworzenia i edycji grafiki wektorowej (np. Adobe Illustrator, Inkscape – open source, CorelDRAW).
  • Zastosowania SVG:
    • Logotypy, ikony, ilustracje na stronach internetowych i w aplikacjach mobilnych.
    • Interaktywne mapy i wykresy.
    • Infografiki.
    • Drukowanie (choć w profesjonalnym DTP częściej używa się EPS lub PDF, SVG zyskuje na znaczeniu, zwłaszcza gdy projekt jest tworzony z myślą o wielu mediach – web i druk).
    • Animacje.
  1. EPS (Encapsulated PostScript):
  • Format oparty na języku PostScript: Plik EPS to w istocie fragment kodu w języku PostScript (opracowanym przez Adobe), który opisuje pojedynczą stronę lub grafikę. Jest on “enkapsulowany”, co oznacza, że ma pewne ograniczenia i dodatkowe komentarze strukturalne (zgodne ze specyfikacją DSC – Document Structuring Conventions), które pozwalają na jego umieszczanie jako obiekt graficzny w innych dokumentach PostScriptowych lub w aplikacjach DTP.
  • Przeznaczenie: Przez wiele lat był to standardowy format wymiany grafiki wektorowej (zwłaszcza logotypów, ilustracji) w profesjonalnym przygotowaniu do druku (DTP).
  • Cechy i możliwości:
    • Grafika wektorowa i tekst: Podobnie jak PostScript, EPS doskonale radzi sobie z precyzyjnym opisem grafiki wektorowej i tekstu, zapewniając wysoką jakość i skalowalność w druku.
    • Obsługa kolorów CMYK i spotowych: EPS jest dobrze przystosowany do pracy z modelami kolorów używanymi w druku, w tym z kolorami specjalnymi (Pantone).
    • Możliwość osadzania obrazów rastrowych: W pliku EPS można również zawrzeć dane bitmapowe.
    • Podgląd (Preview): Pliki EPS często zawierają osadzony podgląd rastrowy (niskiej rozdzielczości, np. w formacie TIFF lub WMF), który pozwala na wyświetlenie przybliżonego wyglądu grafiki w aplikacjach, które same nie potrafią zinterpretować kodu PostScript. Pełne renderowanie odbywa się dopiero na RIP-ie PostScriptowym.
    • Ścieżki przycinania (Clipping Paths): EPS pozwala na definiowanie ścieżek, które określają, jak obraz (zwłaszcza rastrowy) ma być przycięty lub wymaskowany po umieszczeniu w układzie strony.
  • Zastosowania EPS:
    • Logotypy firmowe.
    • Ilustracje techniczne i schematy.
    • Grafiki przeznaczone do umieszczenia w publikacjach DTP (książki, czasopisma, broszury).
    • Wymiana plików między różnymi programami graficznymi.
  • Ograniczenia i zmierzch EPS:
    • Brak obsługi nowoczesnych funkcji graficznych: Format EPS, bazując na starszym języku PostScript, słabo radzi sobie (lub w ogóle nie obsługuje) z nowoczesnymi elementami, takimi jak przezroczystości, warstwy (w sposób elastyczny) czy zaawansowane zarządzanie kolorem oparte na profilach ICC (choć pewne konwencje istnieją).
    • Złożoność i potencjalne problemy z interpretacją: Kod PostScript może być czasami złożony, a różne RIP-y mogły go interpretować nieco inaczej, co prowadziło do niespodzianek na wydruku.
    • Zastępowany przez PDF: W nowoczesnych przepływach pracy DTP, format PDF (zwłaszcza standardy PDF/X) w dużej mierze zastąpił EPS jako preferowany format wymiany gotowych do druku grafik i całych stron, oferując większą niezawodność, lepszą obsługę nowoczesnych funkcji i bardziej przewidywalne rezultaty. Pliki z Adobe Illustrator (.ai) są również często używane jako alternatywa dla EPS, a bazują one na formacie PDF.

Podsumowanie:

Zarówno SVG, jak i EPS są formatami grafiki wektorowej, co oznacza, że oferują skalowalność bez utraty jakości.

  • SVG jest nowoczesnym, otwartym standardem XML, idealnym do grafiki internetowej, interaktywnych zastosowań, ale także coraz częściej używanym w druku. Jego siłą jest tekstowa struktura, obsługa skryptów i CSS.
  • EPS to starszy format, oparty na języku PostScript, przez lata dominujący w DTP i przygotowaniu do druku. Wciąż spotykany, zwłaszcza w starszych archiwach i niektórych specyficznych przepływach pracy, ale jego rola maleje na rzecz formatu PDF.

Dla nowoczesnych zastosowań druku, jeśli wymagana jest grafika wektorowa, często preferuje się natywne pliki z aplikacji (np. .ai, .cdr) lub, co najważniejsze, odpowiednio przygotowane pliki PDF (np. PDF/X-4), które potrafią zachować zarówno grafikę wektorową, tekst, jak i obrazy rastrowe wraz z informacjami o kolorach, przezroczystościami i innymi zaawansowanymi atrybutami w sposób najbardziej niezawodny dla profesjonalnej produkcji poligraficznej.