Sensor zacięcia papieru
Sensor zacięcia papieru, często określany jako czujnik zacięcia (Jam Sensor / Paper Jam Detection Sensor), to specjalistyczny typ czujnika (lub systemu wielu czujników) stosowany w drukarkach, kserokopiarkach i ploterach, którego głównym zadaniem jest monitorowanie prawidłowego przebiegu arkusza papieru (lub innego medium) przez całą jego ścieżkę transportu wewnątrz urządzenia – od momentu pobrania z podajnika aż do wyjścia na tacę odbiorczą. Jeśli papier zatrzyma się w nieoczekiwanym miejscu, porusza się zbyt wolno, zbyt szybko, lub zostanie wykryty w miejscu, gdzie nie powinien się znajdować o danym czasie, sensor zacięcia papieru wysyła sygnał do systemu sterowania urządzenia. System ten natychmiast wstrzymuje proces drukowania/kopiowania, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom mechanizmów lub samego papieru, i wyświetla na panelu sterowania komunikat informujący użytkownika o zacięciu oraz często wskazujący przybliżoną lokalizację problemu, co ułatwia jego usunięcie.
Zasada działania i rodzaje sensorów zacięcia papieru:
System wykrywania zacięć w nowoczesnych urządzeniach drukujących jest zazwyczaj dość złożony i opiera się na współpracy wielu sensorów rozmieszczonych w strategicznych punktach wzdłuż całej ścieżki papieru. Mogą to być te same typy sensorów, które są używane do wykrywania obecności papieru (mechaniczne lub optyczne), ale działające w bardziej zaawansowanym kontekście czasowym i logicznym:
- Sensory optyczne transmisyjne (fotoprzerywacze):
- Są najczęściej stosowane jako sensory zacięcia. Emiter światła (np. IR LED) i odbiornik (fototranzystor) są umieszczone po przeciwnych stronach ścieżki papieru.
- Logika wykrywania zacięcia: System sterowania urządzenia “oczekuje”, że przednia krawędź papieru dotrze do danego sensora w określonym przedziale czasu po opuszczeniu poprzedniego sensora (lub po zainicjowaniu ruchu przez rolki). Jeśli papier nie przerwie wiązki światła w oczekiwanym momencie (dotarł za późno lub wcale), sygnalizowane jest zacięcie przed sensorem. Podobnie, system oczekuje, że tylna krawędź papieru opuści sensor (wiązka światła zostanie ponownie wykryta) w określonym czasie. Jeśli papier pozostaje w sensorze zbyt długo (nie opuścił go w oczekiwanym czasie), sygnalizowane jest zacięcie w lub za sensorem.
- Sensory mechaniczne (dźwigniowe):
- Dźwignia jest odchylana przez przechodzący papier. Jeśli dźwignia pozostaje w pozycji “papier obecny” przez czas dłuższy niż oczekiwany dla danego formatu papieru, lub jeśli nie zostanie aktywowana w odpowiednim momencie, może to sygnalizować zacięcie.
- Czujniki obecności papieru w podajnikach i na tacy odbiorczej:
- Choć ich głównym zadaniem jest wykrywanie braku/obecności papieru, mogą one również pośrednio uczestniczyć w logice wykrywania zacięć. Np. jeśli papier został pobrany z kasety (co potwierdził sensor w kasecie), ale nie dotarł do pierwszego sensora w ścieżce transportu, oznacza to zacięcie na etapie poboru.
Lokalizacja sensorów zacięcia papieru:
Sensory zacięcia są strategicznie rozmieszczone wzdłuż całej, często bardzo krętej, ścieżki papieru, aby umożliwić jak najdokładniejsze zlokalizowanie miejsca problemu. Typowe lokalizacje to:
- Bezpośrednio za rolkami pobierającymi z każdej kasety i podajnika ręcznego (aby wykryć problemy z poborem).
- Przed i za rolkami rejestrującymi (które wyrównują papier przed wejściem do modułu drukującego).
- W okolicach bębna światłoczułego i zespołu transferowego.
- Przed i za zespołem utrwalania (fuserem) – jest to bardzo częste miejsce zacięć ze względu na wysoką temperaturę i możliwość przywierania papieru.
- W module dupleksu (do druku dwustronnego), który ma własną, dodatkową ścieżkę papieru.
- Na wyjściu urządzenia, przed tacą odbiorczą.
- W automatycznym podajniku dokumentów (ADF), który ma własny zestaw sensorów do monitorowania transportu oryginałów.
Kiedy urządzenie wykryje zacięcie, często na wyświetlaczu pojawia się schematyczny rysunek wnętrza maszyny z podświetlonym obszarem, gdzie najprawdopodobniej doszło do zablokowania papieru, oraz instrukcje krok po kroku, jak usunąć zacięty arkusz (np. które pokrywy otworzyć, które dźwignie zwolnić).
Przyczyny powstawania zacięć papieru:
Zacięcia papieru, wykrywane przez sensory, mogą być spowodowane wieloma czynnikami:
- Nieprawidłowy rodzaj lub stan papieru: Użycie papieru zbyt grubego, zbyt cienkiego, wilgotnego, pomarszczonego, podartego, z etykietami, zszywkami lub spinaczami.
- Nieprawidłowe załadowanie papieru do podajnika: Przepełnienie kasety, nierówno ułożony stos, źle ustawione prowadnice boczne.
- Zużyte lub brudne rolki pobierające, separujące lub transportujące papier: Tracą przyczepność, ślizgają się, pobierają wiele arkuszy lub nierówno prowadzą papier.
- Obecność ciał obcych w ścieżce papieru: Fragmenty podartego papieru z poprzednich zacięć, spinacze, kurz, rozsypany toner.
- Problemy z zespołem utrwalania: Zużyty fuser, uszkodzona folia grzejna lub wałek dociskowy mogą powodować przywieranie papieru.
- Awarie mechaniczne: Uszkodzone koła zębate, prowadnice, dźwignie w mechanizmie transportu.
- Problemy z czujnikami: Zabrudzony lub uszkodzony sensor zacięcia może sam generować fałszywe komunikaty o zacięciu, mimo że papier przeszedł prawidłowo.
- Błędy oprogramowania: W rzadkich przypadkach nieprawidłowe sterowanie mechanizmami przez firmware.
Jak postępować w przypadku sygnalizacji zacięcia papieru?
- Zachować spokój i dokładnie przeczytać instrukcje na panelu sterowania urządzenia.
- Ostrożnie otworzyć wskazane pokrywy i zlokalizować zacięty papier.
- Delikatnie, powoli i równomiernie wyciągać zacięty papier w kierunku normalnego ruchu (jeśli to możliwe), starając się go nie podrzeć. Pozostawienie nawet małych fragmentów papieru wewnątrz może prowadzić do kolejnych zacięć.
- Sprawdzić, czy nie pozostały żadne drobne skrawki papieru.
- Zamknąć wszystkie pokrywy. Urządzenie powinno automatycznie wznowić pracę lub zresetować błąd.
Konserwacja i zapobieganie zacięciom:
- Regularnie czyścić sensory zacięcia papieru (zwłaszcza optyczne) z kurzu i pyłu papierowego.
- Używać papieru odpowiedniej jakości i gramatury, zalecanego przez producenta urządzenia.
- Prawidłowo ładować papier do podajników i ustawiać prowadnice.
- Regularnie czyścić lub wymieniać zużyte rolki transportu papieru.
- Nie przeciążać urządzenia i dbać o jego ogólną czystość.
Podsumowując, sensory zacięcia papieru są niezbędnym elementem systemu ochrony i monitorowania pracy drukarek, kserokopiarek i ploterów. Dzięki nim możliwe jest szybkie wykrycie problemów z transportem papieru, zatrzymanie pracy urządzenia w celu uniknięcia dalszych uszkodzeń oraz precyzyjne poinformowanie użytkownika o lokalizacji i sposobie usunięcia zacięcia. Ich prawidłowe działanie, wspierane przez odpowiednią konserwację urządzenia, przyczynia się do płynnej i bezawaryjnej pracy.
