Połysk (Gloss uniformity)

Połysk (Gloss) w kontekście wydruków atramentowych (inkjet prints) odnosi się do właściwości powierzchni wydruku związanej ze sposobem, w jaki odbija ona światło. Jednolitość połysku (Gloss Uniformity) to stopień, w jakim cała powierzchnia wydruku (zarówno obszary zadrukowane różnymi kolorami i gęstościami atramentu, jak i ewentualne niezadrukowane fragmenty medium) wykazuje ten sam, spójny poziom połysku, bez niepożądanych różnic, smug czy matowych plam. Wysoka jednolitość połysku jest szczególnie ważna w druku fotograficznym i artystycznym na podłożach błyszczących (glossy) i półbłyszczących (luster, satin, pearl), gdzie oczekuje się idealnie gładkiej i spójnej powierzchni.

Problemy związane z niejednolitym połyskiem:

Niejednolity połysk na wydruku może objawiać się na kilka sposobów, obniżając jego estetykę i postrzeganą jakość:

  1. Różnicowy połysk (Gloss Differential):
    • Jest to najbardziej powszechny problem. Polega na tym, że obszary o różnym stopniu pokrycia atramentem wykazują różny poziom połysku. Na przykład, mocno zadrukowane (ciemne) fragmenty mogą być bardziej matowe niż słabo zadrukowane (jasne) fragmenty lub niż niezadrukowana, błyszcząca powierzchnia samego papieru.
    • Prowadzi to do wrażenia nierównej, “plamistej” powierzchni, szczególnie widocznej pod pewnymi kątami patrzenia lub w oświetleniu kierunkowym.
  2. Brązowienie (Bronzing):
    • Jak opisano wcześniej, jest to pojawienie się metalicznego, często brązowawego, połysku w ciemnych obszarach wydruku (zwłaszcza czerniach) oglądanych pod kątem. Jest to również forma niejednolitego połysku.
  3. Smugi lub pasy o różnym połysku:
    • Mogą być spowodowane nierównomiernym nanoszeniem atramentu, problemami z jego utrwalaniem lub interakcją z podłożem.

Czynniki wpływające na połysk i jego jednolitość:

  1. Rodzaj atramentu:
    • Atramenty barwnikowe (Dye-based Inks): Ponieważ wnikają w podłoże i tworzą bardzo cienką, gładką warstwę, zazwyczaj dają wydruki o wysokim i jednolitym połysku na odpowiednich mediach błyszczących, dobrze naśladując połysk samego papieru.
    • Atramenty pigmentowe (Pigment-based Inks): Cząstki pigmentu osiadają na powierzchni medium, tworząc warstwę o pewnej mikroporowatości i nieregularności, która może rozpraszać światło inaczej niż gładka powierzchnia podłoża. Dlatego atramenty pigmentowe są bardziej podatne na problemy z różnicowym połyskiem i brązowieniem na mediach błyszczących.
    • Atramenty lateksowe, żywiczne, UV: Sposób, w jaki tworzą one warstwę na powierzchni (poprzez koalescencję polimerów lub polimeryzację UV) oraz skład tych warstw, również wpływa na finalny połysk. Nowoczesne formuły dążą do uzyskania jak najbardziej jednolitego połysku.
  2. Rodzaj i jakość nośnika druku (medium):
    • Wykończenie powierzchni medium: Media błyszczące (glossy, high gloss), półbłyszczące (luster, satin, pearl) są zaprojektowane tak, aby nadać wydrukom określony poziom połysku. Interakcja atramentu z powłoką przyjmującą atrament na tych mediach jest kluczowa.
    • Jakość powłoki medium: Wysokiej jakości powłoki mikroporowate lub pęczniejące na papierach fotograficznych mogą lepiej kontrolować sposób osadzania się pigmentów i minimalizować problemy z połyskiem.
  3. Ilość naniesionego atramentu (Ink Load):
    • W obszarach o bardzo dużej ilości naniesionego atramentu (ciemne kolory, głębokie czernie), warstwa pigmentu jest grubsza, co może bardziej wpływać na połysk niż w obszarach o mniejszym pokryciu.
  4. Proces schnięcia/utrwalania:
    • Sposób, w jaki atrament wysycha lub jest utrwalany na podłożu, może wpływać na ostateczną strukturę powierzchni i jej właściwości optyczne.

Metody poprawy jednolitości połysku:

  1. Stosowanie optymalizatora połysku (Gloss Optimizer / Chroma Optimizer / Gloss Enhancer):
    • Jest to najskuteczniejsza metoda radzenia sobie z problemami połysku przy użyciu atramentów pigmentowych. Ten przezroczysty lub bardzo jasny płyn nanoszony na wydruk tworzy gładką, jednolitą warstwę wierzchnią, która wyrównuje połysk na całej powierzchni, eliminując różnicowy połysk i brązowienie.
  2. Wybór odpowiedniej kombinacji atrament-medium:
    • Korzystanie z atramentów i mediów od tego samego producenta, które są zoptymalizowane do współpracy.
    • Testowanie różnych mediów błyszczących/półbłyszczących, aby znaleźć te, które dają najlepszą jednolitość połysku z danym systemem atramentowym.
  3. Prawidłowe profilowanie i ustawienia druku:
    • Użycie odpowiednich profili ICC i ustawień w sterowniku drukarki lub RIP może pomóc w zoptymalizowaniu ilości nanoszonego atramentu i sposobu jego aplikacji, co może wpłynąć na połysk.
  4. Laminowanie lub lakierowanie (Post-treatment):
    • Nałożenie folii laminującej (błyszczącej lub matowej) lub warstwy lakieru po wydrukowaniu może całkowicie zmienić i ujednolicić połysk powierzchni, niezależnie od pierwotnych właściwości wydruku.

Pomiar połysku:

Połysk powierzchni można mierzyć za pomocą specjalistycznego urządzenia zwanego połyskomierzem (glossmeter). Mierzy on współczynnik odbicia zwierciadlanego światła od powierzchni pod określonym kątem (np. 20°, 60°, 85°). Wyniki podawane są w jednostkach połysku (GU – Gloss Units).

Znaczenie jednolitości połysku:

Jednolitość połysku jest kluczowa dla profesjonalnego wyglądu wydruków, zwłaszcza fotografii i grafik przeznaczonych do ekspozycji lub sprzedaży. Niejednolity połysk jest postrzegany jako defekt, który może rozpraszać uwagę od samej treści obrazu i obniżać jego wartość estetyczną. Dążenie do jak najlepszej jednolitości połysku jest ważnym celem w rozwoju technologii druku atramentami pigmentowymi na podłożach błyszczących.