Płótno (Canvas – matte, satin, gloss)

Płótno (Canvas) w kontekście druku atramentowego (inkjet), a zwłaszcza druku wielkoformatowego (LFP), to specjalny rodzaj nośnika druku (print media), który swoją strukturą i wyglądem przypomina tradycyjne płótno malarskie. Jest ono wykonane z tkaniny (najczęściej bawełnianej, poliestrowej lub mieszanki obu) i zazwyczaj posiada specjalną powłokę przyjmującą atrament, która umożliwia drukowanie na nim wysokiej jakości obrazów fotograficznych, reprodukcji dzieł sztuki czy grafik dekoracyjnych. Wydruki na płótnie są popularne ze względu na swój artystyczny charakter, trwałość i możliwość naciągania na blejtram (krosna malarskie), tworząc efektowny “obraz na płótnie”.

Kluczowe cechy i właściwości płótna do druku atramentowego:

  1. Materiał bazowy (Tkanina):
    • Bawełna (Cotton Canvas): Oferuje naturalny wygląd i odczucie, często z lekko ciepłym odcieniem. Jest bardziej chłonna i może być bardziej podatna na zmiany wymiarów pod wpływem wilgoci niż poliester. Płótna 100% bawełniane są cenione w druku artystycznym.
    • Poliester (Polyester Canvas): Charakteryzuje się większą stabilnością wymiarową, odpornością na wilgoć i często jaśniejszą, bardziej neutralną bielą. Jest bardziej wytrzymały na rozciąganie i mniej podatny na pękanie przy naciąganiu na blejtram.
    • Mieszanki bawełniano-poliestrowe (Poly-Cotton Canvas): Łączą zalety obu materiałów – naturalny wygląd bawełny z wytrzymałością i stabilnością poliestru. Jest to bardzo popularny wybór, oferujący dobry kompromis.
    • Splot tkaniny (Weave): Widoczna struktura splotu (np. prosty, skośny) nadaje płótnu jego charakterystyczną fakturę. Gęstość i regularność splotu wpływają na gładkość powierzchni i postrzeganą szczegółowość wydruku.
  2. Powłoka przyjmująca atrament (Ink-receptive Coating):
    • Jest to kluczowy element, który umożliwia drukowanie na tkaninie. Powłoka ta jest nanoszona na jedną stronę płótna i ma za zadanie:
      • Przyjmować i wiązać atrament (zazwyczaj pigmentowy, ale czasami również barwnikowy, lateksowy, eko-solwentowy lub UV, w zależności od typu płótna i drukarki).
      • Zapobiegać nadmiernemu wnikaniu atramentu w głąb włókien i jego rozlewaniu się.
      • Zapewniać szeroki gamut barwny, dobre nasycenie kolorów i ostrość.
      • Nadawać powierzchni pożądane wykończenie (matowe, satynowe, błyszzące).
  3. Wykończenie powierzchni (Surface Finish):
    • Płótno matowe (Matte Canvas): Najbardziej popularne. Ma całkowicie pozbawioną połysku, naturalnie wyglądającą powierzchnię. Redukuje odblaski, nadaje pracom klasyczny, malarski charakter. Idealne do reprodukcji dzieł sztuki, fotografii artystycznej.
    • Płótno satynowe / półbłyszczące (Satin / Semi-Gloss Canvas): Posiada delikatny, subtelny połysk. Może oferować nieco większe nasycenie kolorów i głębsze czernie niż płótno matowe, przy jednoczesnym zachowaniu stonowanego wyglądu. Dobre do fotografii, grafik.
    • Płótno błyszczące (Gloss Canvas): Rzadziej spotykane. Ma powierzchnię o wyraźnym połysku. Może dawać bardzo żywe kolory, ale jest bardziej podatne na odblaski. Czasami używane do specyficznych efektów w grafice reklamowej.
  4. Gramatura (Basis Weight):
    • Płótna są zazwyczaj materiałami o stosunkowo wysokiej gramaturze (np. od 280 gsm do 450 gsm lub więcej), co zapewnia im odpowiednią sztywność, wytrzymałość i “mięsistość”.
  5. Grubość (Thickness):
    • Wpływa na to, jak płótno zachowuje się podczas drukowania i naciągania na blejtram.
  6. Biel i odcień (Whiteness / Shade):
    • Dostępne w różnych odcieniach bieli, od naturalnej, lekko kremowej (częste w płótnach bawełnianych) po jaskrawą, chłodną biel (często w płótnach poliestrowych z OBA). Wybór wpływa na ogólną tonację wydruku.
  7. Elastyczność i odporność na pękanie (Flexibility / Crack Resistance):
    • Ważna cecha, zwłaszcza jeśli płótno ma być naciągane na blejtram. Dobra powłoka i elastyczna baza zapobiegają pękaniu warstwy atramentu i powłoki na zagięciach (krawędziach blejtramu).
  8. Trwałość archiwalna:
    • Wysokiej jakości płótna artystyczne (zwłaszcza bawełniane lub poliestrowo-bawełniane o neutralnym pH, bezkwasowe, z niewielką ilością lub bez OBA), w połączeniu z atramentami pigmentowymi, mogą oferować bardzo wysoką trwałość archiwalną wydruków.

Zastosowania płótna w druku LFP:

  • Reprodukcje dzieł sztuki (Art Reproductions / Giclée Prints): Bardzo popularne do tworzenia wysokiej jakości kopii obrazów malarskich.
  • Fotografia na płótnie (Canvas Photo Prints): Zdjęcia portretowe, ślubne, krajobrazowe, rodzinne drukowane na płótnie i naciągane na blejtram stają się efektowną dekoracją ścienną.
  • Grafika dekoracyjna i artystyczna: Do dekoracji wnętrz w domach, biurach, hotelach, restauracjach.
  • Materiały wystawiennicze i targowe: Elementy scenografii, tła.
  • Personalizowane prezenty.

Przygotowanie wydruków na płótnie do ekspozycji:

  • Naciąganie na blejtram (Stretching / Gallery Wrap): Najpopularniejsza metoda. Wydruk jest naciągany na drewnianą ramę (krosna malarskie), a jego krawędzie są zawijane na boki i mocowane z tyłu. Boki mogą być zadrukowane (kontynuacja obrazu, lustrzane odbicie krawędzi lub jednolity kolor) lub pozostać białe.
  • Oprawianie w ramy: Wydruk na płótnie (naciągnięty lub nie) może być również oprawiony w tradycyjne ramy ozdobne.
  • Lakierowanie / Werniksowanie (Varnishing): Po wydrukowaniu, powierzchnia płótna jest często pokrywana specjalnym, przezroczystym lakierem (werniksem) ochronnym. Lakier ten:
    • Zabezpiecza wydruk przed wilgocią, kurzem, zarysowaniami, promieniowaniem UV (jeśli zawiera filtry UV).
    • Może pogłębiać kolory i kontrast.
    • Pozwala na uzyskanie pożądanego wykończenia (mat, satyna, połysk), niezależnie od oryginalnego wykończenia samego płótna.
    • Ułatwia czyszczenie.

Drukowanie na płótnie:

  • Wymaga odpowiednich ustawień w drukarce LFP (wybór typu medium “Canvas”, dostosowanie grubości medium, wysokości głowicy, naciągu roli, parametrów suszenia).
  • Kluczowe jest użycie dedykowanego profilu ICC dla konkretnego typu płótna i używanych atramentów.
  • Zazwyczaj stosuje się atramenty pigmentowe dla najlepszej jakości i trwałości. Czarny matowy atrament (MK) jest często preferowany dla płócien matowych.

Płótno jako nośnik druku cieszy się niesłabnącą popularnością, pozwalając na tworzenie trwałych, efektownych i artystycznych wydruków, które dodają elegancji i indywidualnego charakteru każdej przestrzeni.