Papier powlekany (Coated Paper)

Papier powlekany (Coated Paper) to rodzaj papieru, którego powierzchnia (jedna lub obie strony) została pokryta specjalną warstwą lub kilkoma warstwami powłoki (tzw. “coatingu”) w celu poprawy jego właściwości drukarskich, wyglądu i/lub trwałości. Papiery powlekane są szeroko stosowane w druku wielkoformatowym (LFP), a także w druku offsetowym i innych technikach, zwłaszcza tam, gdzie wymagana jest wysoka jakość obrazu, żywe kolory, dobra ostrość detali oraz gładka, atrakcyjna powierzchnia.

Cel i skład powłoki:

Głównym celem nanoszenia powłoki jest:

  • Poprawa jakości druku: Kontrola nad absorpcją i rozlewaniem się atramentu/farby.
  • Uzyskanie pożądanego wykończenia powierzchni: Matowego, satynowego, błyszczącego.
  • Zwiększenie białości i jasności papieru.
  • Poprawa nieprzezroczystości.
  • Nadanie specjalnych właściwości: Np. wodoodporności, odporności na ścieranie.

Skład powłoki może być zróżnicowany, ale zazwyczaj zawiera:

  • Pigmenty mineralne: Takie jak kaolin (glinka porcelanowa), węglan wapnia (kreda), dwutlenek tytanu. Wypełniają one nierówności w strukturze surowego papieru, tworząc gładszą powierzchnię i zwiększając białość oraz nieprzezroczystość.
  • Spoiwa (Binders): Substancje klejące (np. skrobia modyfikowana, lateks syntetyczny, białka), które wiążą cząstki pigmentu ze sobą i z powierzchnią papieru bazowego, tworząc jednolitą warstwę.
  • Dodatki specjalne: Np. środki zwiększające połysk, wybielacze optyczne (OBA), środki sieciujące poprawiające odporność na wodę, plastyfikatory.

Rodzaje papierów powlekanych ze względu na wykończenie powierzchni:

  1. Papier powlekany matowy (Matte Coated Paper):
    • Posiada gładką, ale nieodbijającą światła (lub minimalnie odbijającą) powierzchnię.
    • Zapewnia dobrą czytelność tekstu i grafik, minimalizuje odblaski.
    • Kolory są zazwyczaj nieco mniej nasycone i kontrastowe niż na papierach błyszczących, ale mogą wydawać się bardziej “naturalne” lub “artystyczne”.
    • Zastosowania LFP: Plakaty, prezentacje, materiały POS, grafiki wystawiennicze, niektóre wydruki techniczne (mapy, wizualizacje), reprodukcje artystyczne.
  2. Papier powlekany półbłyszczący / satynowy / perłowy (Semi-Gloss / Satin / Luster / Pearl Coated Paper):
    • Stanowi kompromis między matem a wysokim połyskiem. Powierzchnia ma delikatny, subtelny połysk.
    • Oferuje dobre nasycenie kolorów i kontrast, przy jednoczesnej redukcji intensywnych odblasków charakterystycznych dla papierów w pełni błyszczących.
    • Bardzo popularny w druku fotograficznym, gdzie daje elegancki, profesjonalny wygląd.
    • Zastosowania LFP: Wysokiej jakości plakaty, fotografie, grafiki reklamowe, roll-upy, materiały wystawiennicze.
  3. Papier powlekany błyszczący (Glossy Coated Paper / High Gloss Coated Paper):
    • Posiada bardzo gładką, silnie odbijającą światło powierzchnię o wysokim połysku.
    • Zapewnia maksymalne nasycenie kolorów, głębokie czernie i wysoki kontrast. Obrazy wydają się bardzo żywe i “dynamiczne”.
    • Może jednak powodować intensywne odblaski, co utrudnia oglądanie pod niektórymi kątami lub w silnym oświetleniu. Jest również bardziej podatny na odciski palców.
    • Zastosowania LFP: Fotografie, plakaty reklamowe, okładki, materiały promocyjne, gdzie kluczowe jest “uderzenie” wizualne i intensywność barw.

Rodzaje papierów powlekanych ze względu na technologię powłoki (w kontekście druku atramentowego):

  • Papiery z powłoką pęczniejącą (Swellable Coated Papers):
    • Powłoka zawiera polimery, które pęcznieją pod wpływem wodnego nośnika atramentu, absorbując go i zamykając w sobie kolorant.
    • Dają dobrą jakość kolorów, ale schną stosunkowo wolno i mogą być mniej odporne na wilgoć po wyschnięciu (ryzyko ponownego napęcznienia i rozmazania). Mniej popularne obecnie.
  • Papiery z powłoką mikroporowatą (Microporous Coated Papers) lub nanoporowatą (Nanoporous Coated Papers):
    • Powłoka ma strukturę gąbczastą z wieloma mikroskopijnymi porami, które bardzo szybko wchłaniają (absorbują kapilarnie) ciekły nośnik atramentu, pozostawiając kolorant (barwnik lub pigment) na powierzchni lub tuż pod nią.
    • Zapewniają bardzo szybkie schnięcie, doskonałą ostrość i definicję punktu, żywe kolory.
    • Są standardem w wysokiej jakości druku fotograficznym i graficznym atramentami wodnymi.
    • Często określane jako papiery RC (Resin Coated) w przypadku papierów fotograficznych, gdzie baza papierowa jest obustronnie pokryta warstwą polietylenu, a na wierzchu znajduje się powłoka mikroporowata przyjmująca atrament.

Zalety stosowania papierów powlekanych w LFP:

  • Znacznie wyższa jakość druku niż na papierach niepowlekanych:
    • Lepsze nasycenie kolorów i szerszy gamut barwny.
    • Wyższy kontrast i głębsze czernie.
    • Większa ostrość, lepsza definicja detali i linii (mniejszy przyrost punktu rastrowego).
    • Gładsze przejścia tonalne.
  • Szybsze schnięcie atramentu (zwłaszcza na papierach mikroporowatych).
  • Możliwość uzyskania różnych efektów powierzchniowych (mat, satyna, połysk).
  • Lepsza odporność na rozmazywanie (po wyschnięciu).
  • Bardziej profesjonalny wygląd i “odczucie” wydruku.

Ograniczenia:

  • Wyższy koszt: Papiery powlekane są generalnie droższe niż papiery zwykłe/niepowlekane.
  • Mniejsza uniwersalność (czasami): Niektóre powłoki mogą być zoptymalizowane pod kątem konkretnego typu atramentu (np. barwnikowego vs pigmentowego).
  • Podatność na uszkodzenia mechaniczne (niektórych powłok): Np. powierzchnie o wysokim połysku mogą być podatne na zarysowania lub odciski palców.
  • Kwestie ekologiczne: Proces powlekania i skład niektórych powłok mogą być bardziej obciążające dla środowiska niż produkcja prostych papierów niepowlekanych. Recykling papierów powlekanych również bywa bardziej złożony.

Wybór odpowiedniego papieru powlekanego (rodzaj powłoki, wykończenie powierzchni, gramatura) jest kluczowy dla osiągnięcia pożądanego efektu wizualnego i jakościowego w druku wielkoformatowym. Producenci drukarek i mediów zazwyczaj dostarczają rekomendacje i profile ICC dla swoich papierów, co ułatwia uzyskanie optymalnych rezultatów.