Format druku (np. A0, A1, A2, 24 cale, 36 cali, 44 cale, 60 cali, 64 cale)

Format druku w kontekście drukarek wielkoformatowych (LFP) odnosi się do standardowych lub niestandardowych rozmiarów arkuszy lub obszarów zadruku, które urządzenie jest w stanie obsłużyć. Jest to pojęcie ściśle związane z szerokością druku urządzenia, ale obejmuje również długość wydruku oraz znormalizowane wymiary arkuszy papieru (np. z serii A, B, C wg normy ISO 216) lub popularne wymiary wyrażone w calach, które często odpowiadają szerokościom roli papieru.

Zrozumienie formatów druku jest kluczowe dla efektywnego projektowania, przygotowania plików do druku oraz wyboru odpowiedniej drukarki wielkoformatowej do konkretnych zadań.

Standardowe formaty arkuszy (ISO 216 – seria A, B, C):

Norma ISO 216 definiuje międzynarodowe standardy formatów papieru. Najczęściej spotykana w druku wielkoformatowym jest seria A:

• A0: wymiary 841 x 1189 mm (powierzchnia 1 m²). Jest to podstawowy format, od którego pochodzą mniejsze formaty poprzez dzielenie dłuższego boku na pół.
  • Aby wydrukować format A0 w całości, drukarka musi mieć szerokość druku co najmniej 841 mm (czyli około 33.1 cala). Najczęściej wykorzystuje się do tego drukarki o szerokości druku 36 cali (914 mm), co zapewnia odpowiedni margines.
• A1: wymiary 594 x 841 mm. Powstaje przez złożenie arkusza A0 na pół wzdłuż dłuższego boku.
  • Drukarki o szerokości druku 24 cale (610 mm) są idealne do druku formatu A1 w orientacji pionowej (krótszy bok 594 mm jako szerokość) lub poziomej. Drukarki 36-calowe również bez problemu obsłużą ten format.
• A2: wymiary 420 x 594 mm. Powstaje przez złożenie arkusza A1 na pół.
  • Może być drukowany na drukarkach o szerokości druku 17 cali (432 mm) (w orientacji pionowej) lub na szerszych (24-calowych i większych).
• A3: wymiary 297 x 420 mm.
• A4: wymiary 210 x 297 mm.

Chociaż formaty A3 i A4 nie są typowo uznawane za “wielkoformatowe”, drukarki LFP mogą je oczywiście drukować, często jako część większego zadania (np. na roli z automatycznym cięciem) lub gdy są jedynym dostępnym urządzeniem drukującym w kolorze.

Seria B (np. B0 – 1000 x 1414 mm, B1 – 707 x 1000 mm) i seria C (głównie do kopert) są rzadziej bezpośrednio używane jako docelowy format druku w typowych zastosowaniach LFP, choć drukarki LFP o odpowiedniej szerokości (np. 42/44 cale dla B0) mogą je obsłużyć.

Formaty druku definiowane przez szerokość roli (w calach):

W praktyce, w świecie druku wielkoformatowego, bardzo często operuje się formatami wynikającymi z dostępnych szerokości roli papieru lub innych mediów. Długość wydruku jest wtedy ograniczona jedynie długością roli (lub limitami oprogramowania/pamięci drukarki). Popularne szerokości, które często stają się synonimem formatu druku, to:

• 24 cale (ok. 610 mm): Odpowiada możliwości druku formatu A1 (lub nieco większego, np. ANSI D w systemie amerykańskim). Jest to popularny format dla rysunków technicznych CAD, mniejszych plakatów, prezentacji.
• 36 cali (ok. 914 mm): Odpowiada możliwości druku formatu A0 (lub nieco większego, np. ANSI E). Najbardziej rozpowszechniony format w biurach projektowych, inżynieryjnych dla rysunków technicznych, planów, a także dla plakatów i grafik.
• 42 cale (ok. 1067 mm) / 44 cale (ok. 1118 mm): Pozwalają na druk formatu B0 oraz większych map GIS, grafik wystawienniczych, zdjęć panoramicznych. Używane w druku graficznym, fotograficznym i niektórych zastosowaniach CAD/GIS.
• 50 cali (ok. 1270 mm) / 54 cale (ok. 1371 mm): Popularne w druku reklamowym (eko-solwent, lateks) do produkcji banerów, szyldów, grafik na pojazdy, gdzie wykorzystuje się standardowe szerokości folii czy materiałów banerowych.
• 60 cali (ok. 1524 mm) / 64 cale (ok. 1625 mm): Szeroko stosowane w druku graficznym, fotograficznym (wysokiej jakości plakaty, obrazy na płótnie, fototapety) oraz w produkcji reklamowej (większe banery, oznakowanie).
• Powyżej 64 cali (np. 72″, 104″, 3.2m, 5m): Formaty super-wielkoformatowe (Grand Format) używane do produkcji największych reklam zewnętrznych, siatek na budynki, billboardów.

Niestandardowe formaty druku:

Drukarki wielkoformatowe, szczególnie te pracujące z mediami w roli, oferują dużą elastyczność w zakresie niestandardowych formatów druku. Użytkownik może zdefiniować dowolną długość wydruku (w granicach możliwości urządzenia i długości roli) przy zachowaniu maksymalnej szerokości druku obsługiwanej przez urządzenie. Pozwala to na tworzenie np.:

• Wydruków panoramicznych (bardzo długich i stosunkowo wąskich).
• Serii banerów o nietypowych proporcjach.
• Długich planów i profili w zastosowaniach inżynieryjnych.
• Tapet drukowanych w brytach dopasowanych do wysokości ściany.

Wybór formatu druku a przygotowanie plików:

Podczas przygotowywania plików do druku wielkoformatowego, kluczowe jest uwzględnienie docelowego formatu druku:

• Rozmiar dokumentu: Plik cyfrowy powinien być przygotowany w skali 1:1 do docelowego formatu wydruku lub w odpowiedniej proporcjonalnej skali, jeśli oprogramowanie RIP lub sterownik drukarki mają dokonać skalowania.
• Rozdzielczość obrazu (DPI/PPI): Dla druków wielkoformatowych oglądanych z większej odległości, wymagana rozdzielczość może być niższa niż dla małych formatów oglądanych z bliska. Jednak dla rysunków technicznych (czytelność linii) czy wydruków fotograficznych (ostrość detali) odpowiednia rozdzielczość jest kluczowa. Należy ją dostosować do formatu i przeznaczenia wydruku.
• Marginesy i spady (Bleed): Jeśli grafika ma dochodzić do krawędzi wydruku, należy uwzględnić spady (obszar druku wychodzący poza finalny format netto), które zostaną odcięte. Należy również pamiętać o wewnętrznych marginesach bezpieczeństwa, aby ważne elementy nie znalazły się zbyt blisko krawędzi cięcia.
• Orientacja (pionowa/pozioma): Sposób ułożenia projektu na arkuszu/roli w celu optymalnego wykorzystania medium i dopasowania do formatu.

Format druku jest więc pojęciem wieloaspektowym, obejmującym zarówno znormalizowane wymiary arkuszy, jak i elastyczne możliwości wynikające z pracy na mediach rolowych. Świadomy wybór formatu i odpowiednie przygotowanie projektu są niezbędne do uzyskania satysfakcjonujących i ekonomicznych rezultatów w druku wielkoformatowym.