Drukowanie bez marginesów (Borderless Printing / Full Bleed Printing)

Drukowanie bez marginesów (Borderless Printing lub Full Bleed Printing) to funkcja dostępna w wielu nowoczesnych drukarkach atramentowych (inkjet printers), w tym w coraz większej liczbie modeli drukarek wielkoformatowych (LFP), zwłaszcza tych przeznaczonych do druku fotograficznego, grafiki reklamowej i materiałów marketingowych. Umożliwia ona zadrukowanie całej powierzchni nośnika druku (print media), od jednej krawędzi do drugiej, bez pozostawiania białych (niezadrukowanych) marginesów (unprintable areas), które są typowe dla standardowego trybu drukowania.

Jak działa drukowanie bez marginesów?

Aby zrealizować druk bez marginesów, drukarki wykorzystują jedną lub kombinację kilku technik:

  1. Nadrukowywanie (Overspray / Overprinting):
    • Jest to najczęściej stosowana metoda. Drukarka nieznacznie powiększa drukowany obraz (o kilka procent) tak, aby był on nieco większy niż fizyczny rozmiar załadowanego medium.
    • Następnie, podczas drukowania, głowica drukująca nanosi atrament na całą powierzchnię medium, a niewielka ilość atramentu (ten nadmiarowy, powiększony fragment obrazu) jest celowo “wypuszczana” poza fizyczne krawędzie medium.
    • Ten nadmiarowy atrament (tzw. “overspray” lub “bleed”) jest zbierany przez specjalne elementy w drukarce, takie jak:
      • Gąbki lub poduszki absorbujące (Ink Absorbing Pads / Sponges): Umieszczone wzdłuż krawędzi toru papieru, w miejscach gdzie następuje nadrukowywanie. Te elementy absorbują nadmiar atramentu i wymagają okresowej kontroli lub wymiany (często są częścią pojemnika na zużyty tusz lub osobnym elementem konserwacyjnym).
      • Specjalne rynienki lub kanały odprowadzające.
  2. Precyzyjne pozycjonowanie medium i głowicy:
    • Systemy druku bez marginesów wymagają bardzo precyzyjnego wykrywania krawędzi medium (za pomocą czujników) oraz dokładnego pozycjonowania głowicy drukującej i kontroli nad wystrzeliwaniem kropel, aby zapewnić, że obraz jest prawidłowo umieszczony i że nadrukowywanie odbywa się tylko w minimalnym, niezbędnym zakresie.
  3. Cięcie po wydruku (w niektórych systemach produkcyjnych):
    • W niektórych profesjonalnych systemach produkcyjnych, zwłaszcza przy druku na roli, efekt “bez marginesów” może być również osiągany poprzez wydrukowanie obrazu z niewielkimi spadami (bleeds) na nieco szerszym medium, a następnie precyzyjne odcięcie tych spadów za pomocą zintegrowanego lub zewnętrznego systemu tnącego (np. plotera tnącego), tak aby finalny produkt miał grafikę dochodzącą idealnie do krawędzi. Jednak termin “borderless printing” odnosi się zazwyczaj do metody z nadrukowywaniem bezpośrednio w drukarce.

Korzyści z drukowania bez marginesów:

  • Profesjonalny i estetyczny wygląd: Wydruki (np. zdjęcia, plakaty, ulotki, broszury) zadrukowane “na spad” (do samej krawędzi) wyglądają znacznie bardziej profesjonalnie i estetycznie niż te z białymi ramkami.
  • Oszczędność czasu i pracy: Eliminuje potrzebę późniejszego, ręcznego lub maszynowego przycinania marginesów, co oszczędza czas i dodatkową pracę (oraz potencjalne błędy przycinania).
  • Większy efektywny obszar zadruku: Pozwala na pełne wykorzystanie dostępnej powierzchni medium.
  • Idealne do niektórych zastosowań: Niezbędne przy produkcji np. fotografii do ramek bez passe-partout, materiałów marketingowych, które mają być składane lub łączone, czy grafik, które mają tworzyć spójną całość na większej powierzchni.

Ograniczenia i aspekty do rozważenia przy drukowaniu bez marginesów:

  • Obsługiwane formaty i typy mediów:
    • Funkcja druku bez marginesów jest zazwyczaj dostępna tylko dla określonych, standardowych formatów arkuszy (np. A4, A3, 10×15 cm, 13×18 cm w drukarkach biurkowych; popularne formaty fotograficzne i plakatowe w LFP) oraz dla niektórych typów mediów (głównie papiery fotograficzne, niektóre papiery powlekane).
    • Nie wszystkie media nadają się do tego trybu (np. bardzo grube, bardzo cienkie, teksturowane lub mocno chłonne media mogą sprawiać problemy). Zawsze należy sprawdzać zalecenia producenta drukarki.
  • Nieznaczne powiększenie obrazu / utrata krawędzi:
    • Ponieważ metoda ta często polega na lekkim powiększeniu obrazu, niewielka część oryginalnego obrazu przy samych krawędziach może zostać “ucięta” (nie zmieścić się na fizycznym medium). Użytkownik powinien być tego świadomy i odpowiednio kadrować swoje projekty, nie umieszczając kluczowych elementów idealnie na krawędziach. Stopień tego powiększenia (overspray amount) jest czasami konfigurowalny w sterowniku drukarki.
  • Zużycie atramentu i konserwacja:
    • Nadrukowywanie atramentu poza krawędzie medium oznacza, że pewna jego ilość jest marnowana (trafia do absorberów).
    • Elementy absorbujące nadmiar atramentu (gąbki) mają ograniczoną żywotność i wymagają okresowej wymiany (często są częścią pojemnika na zużyty tusz). Częste korzystanie z druku bez marginesów może przyspieszyć ich napełnianie.
  • Potencjalnie nieco niższa jakość na samych krawędziach:
    • W niektórych przypadkach, jakość druku na samych krawędziach (ostrość, nasycenie) może być minimalnie gorsza niż w centralnej części obrazu, ze względu na specyfikę procesu nadrukowywania.
  • Wolniejszy czas drukowania:
    • Drukowanie w trybie bez marginesów może być nieco wolniejsze niż drukowanie standardowe z marginesami, ze względu na dodatkowe operacje związane z precyzyjnym pozycjonowaniem i kontrolą nadrukowywania.

Jak aktywować drukowanie bez marginesów?

Opcja ta jest zazwyczaj wybierana w ustawieniach zadania drukowania w sterowniku drukarki na komputerze lub czasami bezpośrednio na panelu sterowania urządzenia. Należy wybrać odpowiedni format medium (który obsługuje ten tryb) i zaznaczyć opcję “Drukuj bez marginesów”, “Borderless”, “Full Bleed” lub podobną.

Drukowanie bez marginesów jest bardzo pożądaną funkcją, która znacząco podnosi atrakcyjność i profesjonalizm wydruków, zwłaszcza w dziedzinie fotografii i produkcji materiałów marketingowych. Należy jednak pamiętać o jej specyfice, ograniczeniach i potencjalnym wpływie na zużycie materiałów eksploatacyjnych.