Drukarka igłowa (mozaikowa)

Drukarka igłowa, znana również jako drukarka mozaikowa lub macierzowa (ang. dot-matrix printer), to jeden ze starszych typów technologii druku, który nadal znajduje zastosowanie w specyficznych obszarach. Jej nazwa wywodzi się od sposobu nanoszenia obrazu na papier – poprzez uderzanie niewielkimi igłami przez taśmę barwiącą (podobną do tej w maszynie do pisania) w papier. Uderzenia igieł tworzą na papierze punkty, a ich odpowiednie ułożenie tworzy tekst lub proste grafiki. Obraz powstaje jako mozaika punktów, stąd nazwa drukarka mozaikowa.

Mechanizm drukujący składa się z głowicy drukującej, w której umieszczony jest rząd igieł (najczęściej 9 lub 24, choć bywają modele z większą liczbą igieł, np. 48). Im więcej igieł, tym gęstsza mozaika punktów i potencjalnie wyższa jakość wydruku. Głowica przesuwa się w poprzek papieru, a igły są indywidualnie sterowane elektromagnesami, które powodują ich wysunięcie i uderzenie w taśmę barwiącą. Taśma barwiąca, nasączona atramentem, jest umieszczona między głowicą a papierem. Uderzenie igły przenosi atrament z taśmy na papier w postaci pojedynczego punktu. Papier jest przesuwany pionowo po wydrukowaniu każdej linii.

Drukarki igłowe charakteryzują się bardzo specyficznym działaniem. Są one głośne, ponieważ proces drukowania polega na fizycznym uderzaniu igieł. Jakość druku tekstu jest zazwyczaj niższa niż w drukarkach atramentowych czy laserowych – tekst ma charakterystyczny, “dziurkowany” wygląd, zwłaszcza w niższej rozdzielczości (9 igieł). Druk grafiki jest możliwy, ale ograniczony do prostych wzorów i charakteryzuje się niską jakością i rozdzielczością. Szybkość druku jest mierzona w znakach na sekundę (cps – characters per second), a nie w stronach na minutę (ppm), i jest zazwyczaj znacznie niższa niż w nowoczesnych drukarkach.

Mimo swoich wad, drukarki igłowe mają pewne unikalne zalety, które sprawiają, że nadal znajdują zastosowanie w określonych niszach. Najważniejszą z nich jest możliwość drukowania na papierze samokopiującym (wielowarstwowym). Uderzenie igły jest wystarczająco silne, aby przenieść atrament i odcisnąć obraz jednocześnie na kilku warstwach papieru, tworząc kopie bez użycia kalki. Jest to kluczowe w zastosowaniach wymagających tworzenia wielu identycznych kopii dokumentu w jednym przebiegu, takich jak faktury, paragony, formularze zamówień, bilety czy dokumenty przewozowe.

Inną zaletą jest bardzo niski koszt eksploatacji. Taśmy barwiące są stosunkowo tanie i trwałe, pozwalając na wydrukowanie dużej liczby znaków. Koszt samego urządzenia również bywa niższy w porównaniu do drukarek laserowych. Trwałość wydruków jest wysoka, a atrament z taśmy jest zazwyczaj odporny na blaknięcie. Mechanizm jest również relatywnie prosty i odporny na trudne warunki pracy, takie jak zapylenie czy wahania temperatury, co czyni je odpowiednimi do użytku w środowiskach przemysłowych czy magazynach. Drukarki igłowe mogą również często obsługiwać papier składany (ciągły) z perforacją, co jest przydatne do drukowania długich raportów, listów przewozowych czy zestawień.

Wady, poza wspomnianym hałasem i niską jakością druku (szczególnie grafiki), to również niska szybkość drukowania i ograniczona funkcjonalność w porównaniu do nowoczesnych drukarek. Są one praktycznie nieużywane do druku domowego czy w typowych biurach, chyba że istnieje specyficzna potrzeba druku na papierze samokopiującym. Kolorowe drukarki igłowe istniały, ale były bardzo rzadkie, oferowały niską jakość kolorów i nie zdobyły popularności.

Zastosowania drukarek igłowych koncentrują się głównie w sektorach, gdzie wymagane jest drukowanie dokumentów wielowarstwowych lub drukowanie w trudnych warunkach. Są powszechnie używane w punktach sprzedaży (POS) do drukowania paragonów i faktur (często w wariantach termicznych, ale igłowe nadal są obecne), w logistyce do drukowania listów przewozowych i etykiet wysyłkowych na papierze samokopiującym, w bankowości do drukowania potwierdzeń, w służbie zdrowia do drukowania recept czy skierowań. Również w przemyśle, gdzie warunki pracy są trudne, ich odporność jest cenną cechą.

Konserwacja drukarki igłowej jest zazwyczaj prosta i sprowadza się głównie do wymiany taśmy barwiącej, gdy atrament zaczyna blednąć. Mechanizmy przesuwu papieru mogą wymagać okresowego czyszczenia. Głowica drukująca, choć trwała, może wymagać wymiany po wydrukowaniu bardzo dużej liczby znaków.

Podsumowując, drukarka igłowa (mozaikowa) to przestarzała technologicznie, ale wciąż użyteczna w specyficznych zastosowaniach, zwłaszcza tam, gdzie kluczowe jest drukowanie na papierze samokopiującym oraz niski koszt eksploatacji i odporność urządzenia. Mimo hałasu i niskiej jakości druku w porównaniu do nowszych technologii, w pewnych niszach rynkowych pozostaje niezastąpiona.