Druk na roli (Roll Feed)

Druk na roli (Roll Feed lub Roll-to-Roll Printing) to metoda podawania i obsługi nośnika druku (print media) w drukarkach wielkoformatowych (LFP), w której medium jest dostarczane do drukarki w postaci długiego zwoju nawiniętego na rdzeń (roll core), a następnie jest stopniowo rozwijane, przepuszczane przez mechanizm druku i zazwyczaj automatycznie odcinane po zakończeniu zadania lub nawijane na drugą rolę odbiorczą (w systemach roll-to-roll). Jest to dominująca metoda obsługi mediów w większości profesjonalnych drukarek LFP ze względu na jej wydajność, elastyczność i możliwość drukowania bardzo długich obrazów.

Jak działa druk na roli?

  1. Załadunek roli (Roll Loading):
    • Rolka medium jest montowana na specjalnej osi (spindle) lub uchwytach podajnika rolkowego (roll feeder) zintegrowanego z drukarką.
    • Krawędź medium jest ręcznie lub automatycznie wprowadzana do mechanizmu transportowego drukarki.
  2. Automatyczne wykrywanie i kalibracja (często):
    • Wiele nowoczesnych drukarek LFP posiada czujniki, które automatycznie wykrywają załadowanie roli, jej szerokość oraz czasami nawet typ medium (na podstawie kodów kreskowych na roli lub poprzez pomiar grubości/przezroczystości).
    • Drukarka może również przeprowadzić automatyczną kalibrację podawania medium (media feed calibration), aby zapewnić precyzyjny przesuw.
  3. Proces drukowania:
    • Medium jest stopniowo rozwijane z roli i precyzyjnie przesuwane przez strefę druku, gdzie głowice drukujące nanoszą atrament.
    • System transportu medium (wałki napędowe, rolki dociskowe, systemy naciągu) zapewnia płynny i równomierny przesuw, co jest kluczowe dla jakości druku (unikanie pasmowania, deformacji obrazu).
    • Drukarka może drukować obrazy o długości ograniczonej praktycznie tylko długością roli (lub limitami oprogramowania/pamięci).
  4. Odbiór wydruku:
    • Po zakończeniu drukowania pojedynczego obrazu lub serii obrazów, wydruk może być:
      • Automatycznie odcięty (Automatic Cutting): Przez wbudowany nóż obrotowy lub gilotynę. Odcięty arkusz opada do kosza na wydruki (output bin/basket) lub na odbierak (stacker).
      • Nawinięty na rolę odbiorczą (Take-up Reel): W systemach produkcyjnych typu roll-to-roll, zadrukowane medium jest automatycznie nawijane na drugą rolę, co ułatwia obsługę bardzo długich serii wydruków i przygotowuje je do dalszej obróbki (np. laminowania rolowego, cięcia na ploterze tnącym).
      • Pozostawiony na roli do ręcznego odcięcia: W niektórych przypadkach użytkownik może zdecydować o ręcznym odcięciu wydruku po zakończeniu całego zadania.

Zalety druku na roli:

  • Możliwość drukowania bardzo długich obrazów: Banery, fototapety, długie plany, serie grafik bez potrzeby dzielenia ich na mniejsze arkusze.
  • Wydajność i produktywność:
    • Mniej przerw na zmianę medium w porównaniu do druku na arkuszach.
    • Możliwość drukowania wielu kopii lub różnych zadań jedno po drugim (nesting) na jednej roli, co optymalizuje wykorzystanie medium.
    • W systemach roll-to-roll z automatycznym nawijaniem, możliwa jest praca bez nadzoru (unattended printing) przez dłuższy czas.
  • Ekonomiczne wykorzystanie medium:
    • Nesting (układanie wielu mniejszych prac na szerokości roli) pozwala na minimalizację odpadów materiału.
    • Media w roli są często tańsze (w przeliczeniu na metr kwadratowy) niż te same media w arkuszach.
  • Wszechstronność obsługiwanych mediów: Większość elastycznych mediów do druku wielkoformatowego (papiery, folie, banery, płótna, tekstylia) jest dostępna w postaci roli.
  • Automatyzacja: Wiele procesów (ładowanie, wykrywanie, cięcie, nawijanie) może być zautomatyzowanych.

Wady/ograniczenia druku na roli:

  • Nie wszystkie media są dostępne w roli: Niektóre bardzo sztywne lub specjalistyczne media mogą być dostępne tylko w arkuszach.
  • Obsługa krótkich serii lub pojedynczych arkuszy: Chociaż większość drukarek rolkowych potrafi również drukować na pojedynczych arkuszach (poprzez specjalny podajnik), załadunek i obsługa pojedynczych arkuszy może być mniej wygodna niż w dedykowanych drukarkach arkuszowych.
  • Potrzeba precyzyjnego załadunku roli: Nierówno załadowana rola może prowadzić do problemów z prowadzeniem medium, marszczeniem się lub przekrzywianiem wydruku.
  • Zajmowana przestrzeń: Drukarki rolkowe, zwłaszcza te z systemami nawijającymi, mogą zajmować więcej miejsca.
  • Problem “pamięci materiału” (curl): Medium rozwijane z roli może mieć tendencję do zwijania się (zwłaszcza przy końcówce roli lub przy sztywniejszych mediach), co może utrudniać jego dalszą obróbkę lub płaskie ułożenie.

Typowe zastosowania druku na roli:

Druk na roli jest standardem w większości zastosowań druku wielkoformatowego:

  • Reklama i oznakowanie: Banery, plakaty, grafiki na witryny, roll-upy, siatki.
  • Dekoracja wnętrz: Fototapety, obrazy na płótnie, tekstylia dekoracyjne.
  • Druk techniczny (CAD/GIS): Długie plany, mapy, rysunki.
  • Fotografia: Wydruki panoramiczne, duże powiększenia, serie zdjęć.
  • Druk na tekstyliach (Soft Signage, Apparel).
  • Etykiety i opakowania (druk rolowy).

Druk na roli jest niezwykle efektywną i wszechstronną metodą produkcji wydruków wielkoformatowych, oferującą wiele korzyści w zakresie produktywności, elastyczności i ekonomiki wykorzystania mediów. Jest to podstawowa funkcjonalność większości profesjonalnych drukarek LFP.