Czcionki do pobrania (Downloadable Fonts / Soft Fonts)

Czcionki do pobrania, zwane również czcionkami programowymi (soft fonts), czcionkami dołączanymi (outline fonts) lub czcionkami drukowalnymi (printer fonts), stanowią rozszerzalny zbiór cyfrowych czcionek, które można tymczasowo lub trwale zainstalować w pamięci drukarki (lub innego urządzenia rastrującego obraz, np. naświetlarki). Odmiennie od czcionek residentnych, które są wbudowane na stałe w pamięć ROM drukarki, czcionki do pobrania nie są integralną częścią firmware urządzenia. Umożliwia to dynamiczne rozszerzanie możliwości typograficznych drukarki i korzystanie z szerokiego spektrum krojów pisma, nieograniczonego do predefiniowanego zestawu producenta. Po zakończeniu używania można je usunąć, robiąc miejsce dla innych zasobów.

Ideą czcionek do pobrania jest odciążenie komputera od zadania rasteryzacji czcionek, czyli przekształcania wektorowego opisu czcionki na bitmapowy obraz, zrozumiały dla mechanizmu drukującego. Zamiast przesyłać bitmapę każdego znaku do drukarki, komputer przesyła jedynie plik czcionki (font file) wraz z informacją o rozmiarze, stylu i pozycji tekstu. Drukarka sama rasteryzuje czcionki na podstawie danych z pliku czcionki, co zmniejsza obciążenie łącza komunikacyjnego i przyspiesza proces drukowania. Jest to szczególnie istotne w przypadku złożonych dokumentów, zawierających wiele różnych czcionek i dużą ilość tekstu. Wraz ze wzrostem mocy obliczeniowej urządzeń, różnice te uległy zatarciu.

Czcionki do pobrania są zwykle zapisywane w formatach TrueType lub PostScript Type 1. TrueType to format opracowany przez Apple Computer i Microsoft Corporation, charakteryzujący się prostą strukturą i dobrą skalowalnością. PostScript Type 1 to format opracowany przez Adobe Systems, przeznaczony głównie do użytku z językiem opisu strony PostScript, charakteryzujący się zaawansowaną kontrolą nad wyglądem czcionki i obsługą hintingów, czyli technik optymalizujących wygląd czcionki w małych rozmiarach.

Proces pobierania czcionki do drukarki obejmuje kilka etapów:

  1. Wybór czcionki: użytkownik wybiera żądaną czcionkę z listy dostępnych czcionek na komputerze.
  2. Instalacja czcionki (opcjonalna): jeśli czcionka nie jest jeszcze zainstalowana w systemie operacyjnym, należy ją zainstalować, aby była dostępna dla aplikacji.
  3. Wybranie stylu i rozmiaru: należy podać jaki rozmiar i krój czcionki ma być używany w danym fragmencie tekstu
  4. Przesłanie pliku czcionki (jeśli trzeba): komputer przesyła plik czcionki do drukarki. Przesyłanie może odbywać się automatycznie, podczas drukowania dokumentu, lub ręcznie, za pomocą narzędzi do zarządzania drukarkami. Niektóre sterowniki potrafią analizować dokument i nie wysyłać plików z fontami, które już są w drukarce.
  5. Użycie czcionki: aplikacja wysyła do drukarki polecenia języka drukarki, informujące o rozmiarze, stylu i pozycji tekstu, wykorzystując nazwę czcionki, która została pobrana.
  6. Rasteryzacja: drukarka rasteryzuje czcionkę, generując bitmapowy obraz znaków na podstawie danych z pliku czcionki.
  7. Drukowanie: drukarka drukuje bitmapowy obraz znaków na papierze.

Czcionki do pobrania, pomimo, że zostały wyparte w powszechnym użyciu przez czcionki wbudowane w nowoczesne systemy operacyjne, odgrywały bardzo ważną rolę w historii druku komputerowego i wciąż mają znaczenie w niektórych specjalistycznych zastosowaniach.