Bronzing (efekt brązowienia)

Bronzing (Efekt Brązowienia) to niepożądane zjawisko optyczne, które może występować na wydrukach atramentowych (inkjet prints), szczególnie tych wykonanych przy użyciu niektórych atramentów pigmentowych na podłożach błyszczących (glossy) lub półbłyszczących (semi-gloss, luster, satin). Objawia się on jako zmiana odcienia lub pojawienie się metalicznego, często brązowawego, fioletowawego lub miedzianego, połysku w obszarach o wysokiej gęstości atramentu (zwłaszcza w głębokich czerniach i ciemnych kolorach), gdy wydruk jest oglądany pod ostrym kątem lub w określonym oświetleniu. W świetle padającym prostopadle, ten efekt może być niewidoczny lub mniej zauważalny.

Przyczyny powstawania efektu bronzingu:

Bronzing jest złożonym zjawiskiem, a jego główne przyczyny są związane z interakcją światła z warstwą cząstek pigmentu na powierzchni medium:

  1. Nieregularna struktura warstwy pigmentu:
    • Cząstki pigmentu w atramentach pigmentowych nie tworzą idealnie gładkiej, jednolitej warstwy na powierzchni podłoża, zwłaszcza na niechłonnych mediach błyszczących. Mogą one układać się w sposób nieregularny, tworząc mikroskopijne nierówności.
    • Światło padające na taką powierzchnię pod różnymi kątami może ulegać selektywnemu rozproszeniu lub odbiciu, co prowadzi do postrzegania zmiany koloru lub metalicznego połysku.
  2. Różnice w wielkości i kształcie cząstek pigmentu:
    • Jeśli cząstki pigmentu (zwłaszcza pigmentu czarnego, np. sadzy węglowej) mają zróżnicowaną wielkość lub nieregularny kształt, mogą one inaczej rozpraszać światło, przyczyniając się do bronzingu.
  3. Interakcja pigmentu z powłoką medium:
    • Sposób, w jaki cząstki pigmentu osadzają się i wiążą z warstwą przyjmującą atrament (ink-receptive layer) na mediach błyszczących, ma duży wpływ na gładkość i jednolitość finalnej warstwy atramentu.
  4. Skład chemiczny atramentu:
    • Rodzaj użytych pigmentów (niektóre są bardziej podatne na bronzing niż inne) oraz obecność i rodzaj żywic (binderów) w atramencie mogą wpływać na to zjawisko.
  5. Grubość warstwy atramentu:
    • Bronzing jest zazwyczaj najbardziej widoczny w obszarach o największym nasyceniu atramentu (największej gęstości optycznej), gdzie warstwa pigmentu jest najgrubsza.

Które atramenty i media są najbardziej podatne na bronzing?

  • Atramenty pigmentowe: Zjawisko to dotyczy głównie atramentów pigmentowych. Atramenty barwnikowe, które tworzą jednorodny roztwór i wnikają w podłoże, zazwyczaj nie wykazują bronzingu.
  • Czarne atramenty pigmentowe: Najczęściej problem ten jest widoczny w przypadku głębokich czerni.
  • Media błyszczące i półbłyszczące (Glossy, Luster, Satin, Pearl): Na tych podłożach efekt bronzingu jest najbardziej zauważalny, ponieważ gładka, odbijająca światło powierzchnia samego medium kontrastuje z nieregularnościami warstwy pigmentu. Na mediach matowych, które same w sobie rozpraszają światło, bronzing jest zazwyczaj niewidoczny lub znacznie zredukowany.

Jak minimalizować lub eliminować efekt bronzingu?

Producenci drukarek, atramentów i mediów stosują różne strategie w celu zwalczania efektu bronzingu:

  1. Udoskonalanie formuł atramentów pigmentowych:
    • Stosowanie pigmentów o bardziej jednorodnej wielkości i kształcie cząstek.
    • Technologia mikrokapsułkowania pigmentów (otaczanie cząstek cienką warstwą przezroczystej żywicy), co prowadzi do gładszej i bardziej jednolitej warstwy atramentu na powierzchni medium.
    • Optymalizacja składu żywic i dodatków w atramencie.
  2. Stosowanie optymalizatora połysku (Gloss Optimizer / Chroma Optimizer / Gloss Enhancer):
    • Jest to jedna z najskuteczniejszych metod. Jak opisano wcześniej, ten przezroczysty lub bardzo jasny płyn jest nanoszony na wydruk (na całą powierzchnię lub na obszary zadrukowane), tworząc gładką, jednolitą warstwę wierzchnią.
    • Wyrównuje ona mikroskopijne nierówności warstwy pigmentu, zapewniając bardziej równomierne odbicie światła i znacząco redukując lub całkowicie eliminując efekt bronzingu oraz problem różnicowego połysku.
  3. Optymalizacja profili mediów i ustawień druku:
    • Używanie prawidłowych profili ICC i ustawień drukarki dla konkretnej kombinacji atramentu i medium może pomóc w zoptymalizowaniu ilości nanoszonego atramentu i sposobu jego układania się, co może zredukować bronzing.
  4. Wybór odpowiedniego medium:
    • Niektóre media błyszczące i półbłyszczące są specjalnie projektowane (mają odpowiednie powłoki przyjmujące atrament) tak, aby minimalizować bronzing przy użyciu atramentów pigmentowych. Warto testować różne media od renomowanych producentów.
  5. Ochrona wydruku:
    • Laminowanie wydruku (folią błyszczącą lub matową) może również pomóc w zredukowaniu lub zamaskowaniu efektu bronzingu.
    • Oprawienie za szkłem również może zmniejszyć jego widoczność.

Znaczenie dla jakości wydruku:

Efekt bronzingu jest postrzegany jako wada jakościowa, zwłaszcza w profesjonalnej fotografii i druku artystycznym, gdzie oczekuje się idealnie gładkiej i jednolitej powierzchni wydruku bez niepożądanych refleksów czy zmian odcienia. Może on rozpraszać uwagę odbiorcy i obniżać estetyczną wartość pracy.

Dzięki postępowi w technologii atramentów pigmentowych (zwłaszcza wprowadzeniu systemów z optymalizatorem połysku) oraz rozwojowi specjalistycznych mediów, problem bronzingu został w dużej mierze ograniczony w nowoczesnych, wysokiej klasy systemach druku atramentowego. Jednak nadal warto być świadomym tego zjawiska i wybierać odpowiednie materiały oraz ustawienia, aby uzyskać jak najlepsze rezultaty, szczególnie przy druku na podłożach błyszczących.