Bezzapachowe atramenty

Bezzapachowe atramenty (Odorless Inks) to kategoria atramentów stosowanych w technologii druku atramentowego (inkjet), które charakteryzują się bardzo niską lub praktycznie zerową emisją zapachu zarówno podczas procesu drukowania, jak i z gotowego wydruku. Cecha ta jest szczególnie pożądana w zastosowaniach wewnętrznych (indoor), w pomieszczeniach o ograniczonej wentylacji, a także w przypadku produktów, które mają bezpośredni kontakt z człowiekiem lub są eksponowane w jego bliskim otoczeniu (np. dekoracje wnętrz, tapety, odzież, materiały dla dzieci, opakowania żywności).

Które typy atramentów są generalnie uważane za bezzapachowe lub niskozapachowe?

  1. Atramenty wodne (Aqueous Inks):
    • Zarówno wodne atramenty barwnikowe (aqueous dye inks), jak i wodne atramenty pigmentowe (aqueous pigment inks) są z natury praktycznie bezzapachowe, ponieważ ich głównym nośnikiem jest woda, a zawartość lotnych związków organicznych (VOC) jest minimalna.
    • Są one idealnym wyborem do zastosowań biurowych, domowych, druku fotografii i grafiki artystycznej przeznaczonej do wnętrz.
  2. Atramenty lateksowe (Latex Inks):
    • Atramenty lateksowe również są atramentami wodnymi, a proces ich utrwalania termicznego, mimo że wiąże się z odparowaniem wody i niewielkich ilości innych lotnych składników, generalnie nie generuje uciążliwego zapachu.
    • Wydruki lateksowe są praktycznie bezzapachowe od razu po wyjściu z drukarki, co czyni je doskonałym rozwiązaniem do dekoracji wnętrz (tapety, obrazy), oznakowania w punktach sprzedaży, szpitalach, szkołach, hotelach itp. Posiadają one często certyfikaty potwierdzające niską emisję i bezpieczeństwo (np. GREENGUARD Gold).
  3. Atramenty UV LED (UV LED Inks) – nowsze generacje:
    • Tradycyjne atramenty UV utwardzane lampami rtęciowymi mogły czasami wydzielać charakterystyczny, ostry zapach (m.in. związany z generowaniem ozonu przez lampy oraz z niektórymi monomerami).
    • Nowoczesne atramenty UV przeznaczone do utwardzania za pomocą lamp LED UV są formułowane tak, aby minimalizować zapach. Ponieważ lampy LED UV nie generują ozonu i pracują w niższych temperaturach, proces druku jest znacznie bardziej przyjazny.
    • Wiele nowoczesnych atramentów UV LED jest niskozapachowych lub praktycznie bezzapachowych, co rozszerza ich zastosowanie również na niektóre aplikacje wewnętrzne, choć nadal należy zwracać uwagę na specyfikację konkretnego produktu i zalecenia dotyczące wentylacji.
  4. Atramenty żywiczne (Resin Inks) (nowoczesne formulacje wodne):
    • Podobnie jak atramenty lateksowe, nowoczesne atramenty żywiczne na bazie wody są projektowane jako bezzapachowe i niskoemisyjne, nadające się do szerokiej gamy zastosowań wewnętrznych.

Atramenty, które NIE są bezzapachowe:

  • Tradycyjne atramenty solwentowe (Solvent Inks – twardy solwent, mild-solwent):
    • Zawierają one duże ilości lotnych związków organicznych (VOC) jako główny składnik nośnika. Podczas drukowania i schnięcia (odparowywania rozpuszczalników) wydzielają one intensywny, charakterystyczny zapach chemiczny, który może być drażniący i szkodliwy dla zdrowia.
    • Drukarki solwentowe wymagają bardzo dobrej, dedykowanej wentylacji i są przeznaczone głównie do zastosowań zewnętrznych lub przemysłowych. Wydruki solwentowe również mogą wydzielać zapach przez pewien czas po wydrukowaniu (proces degazacji).
  • Niektóre atramenty eko-solwentowe (Eco-Solvent Inks):
    • Chociaż termin “eko” sugeruje większą przyjazność dla środowiska, atramenty eko-solwentowe nadal zawierają rozpuszczalniki organiczne, choć o niższej zawartości VOC i mniej agresywnym zapachu niż twarde solwenty.
    • Mogą być określane jako “niskozapachowe” (low-odor) w porównaniu do tradycyjnych solwentów, ale zazwyczaj nie są całkowicie bezzapachowe. Nadal zalecana jest dobra wentylacja pomieszczenia, w którym pracuje drukarka eko-solwentowa, a wydruki mogą wymagać pewnego czasu na odgazowanie przed zastosowaniem we wrażliwych środowiskach wewnętrznych.

Znaczenie i korzyści ze stosowania bezzapachowych atramentów:

  • Komfort i bezpieczeństwo operatora: Praca w środowisku wolnym od uciążliwych zapachów chemicznych jest znacznie bardziej komfortowa i bezpieczniejsza dla zdrowia operatorów drukarek.
  • Możliwość instalacji drukarki w standardowych pomieszczeniach biurowych/mieszkalnych: Drukarki używające bezzapachowych atramentów (wodnych, lateksowych) zazwyczaj nie wymagają specjalnych systemów wentylacji, co upraszcza ich instalację i obniża koszty.
  • Szerokie możliwości zastosowań wewnętrznych: Wydruki wykonane bezzapachowymi atramentami mogą być bezpiecznie stosowane w bezpośrednim otoczeniu ludzi, w tym:
    • Dekoracje ścian (tapety, fototapety, obrazy) w domach, biurach, hotelach.
    • Oznakowanie i grafiki w punktach sprzedaży detalicznej, restauracjach, placówkach edukacyjnych, służby zdrowia.
    • Materiały dla dzieci (np. naklejki, dekoracje pokoju).
  • Natychmiastowa gotowość wydruków do aplikacji: Wydruki (zwłaszcza lateksowe) są od razu suche i bezzapachowe, więc nie wymagają dodatkowego czasu na odgazowanie, co przyspiesza produkcję.
  • Pozytywny odbiór przez klienta końcowego: Klienci coraz częściej zwracają uwagę na aspekty zdrowotne i ekologiczne, preferując produkty, które są bezpieczne i nie emitują nieprzyjemnych zapachów.
  • Spełnianie norm i certyfikatów ekologicznych: Wiele bezzapachowych atramentów (zwłaszcza lateksowych i niektórych wodnych pigmentowych) posiada certyfikaty takie jak GREENGUARD Gold, UL ECOLOGO, Nordic Swan, które potwierdzają ich niską emisję i bezpieczeństwo dla jakości powietrza wewnętrznego.

Wybór bezzapachowych atramentów staje się coraz ważniejszym kryterium dla wielu drukarni i producentów grafiki, którzy chcą oferować produkty nie tylko wysokiej jakości i trwałe, ale również bezpieczne dla zdrowia i przyjazne dla środowiska. Postęp w technologii atramentów (zwłaszcza rozwój systemów wodnych, lateksowych i UV LED) sprawia, że możliwości druku bezzapachowego są coraz szersze i obejmują coraz więcej zastosowań, które kiedyś były domeną technologii solwentowych.