Banding (efekt paskowania)
Banding (Efekt Paskowania) to jeden z najczęstszych i najbardziej irytujących defektów jakościowych, jakie mogą pojawić się na wydrukach atramentowych (inkjet prints), zwłaszcza tych wielkoformatowych. Objawia się on jako widoczne, regularne lub nieregularne, poziome (prostopadłe do kierunku ruchu karetki) lub czasami pionowe (równoległe do kierunku ruchu karetki) pasy, linie lub smugi o nieco innej gęstości optycznej, kolorze lub teksturze niż otaczające je obszary, które powinny być jednolite lub mieć gładkie przejście tonalne. Banding znacząco obniża estetykę i profesjonalny wygląd wydruku.
Przyczyny powstawania bandingu:
Banding może być spowodowany przez bardzo wiele różnych czynników, związanych zarówno ze stanem technicznym drukarki, ustawieniami druku, jak i z właściwościami atramentu lub nośnika druku. Główne przyczyny można podzielić na kilka kategorii:
- Problemy z głowicą drukującą (Printhead Issues):
- Zatkane lub niedziałające dysze (Clogged or Missing Nozzles): To najczęstsza przyczyna. Jeśli niektóre dysze są zablokowane i nie wystrzeliwują atramentu, w miejscach, gdzie powinny drukować, pojawią się jaśniejsze (lub całkowicie białe, jeśli dotyczy to wszystkich kolorów) poziome linie, powtarzające się regularnie z każdym przejściem karetki.
- Nieprawidłowo działające dysze (Misdirected Nozzles): Jeśli dysze są częściowo zatkane lub uszkodzone i wystrzeliwują krople pod złym kątem, może to prowadzić do nierównomiernego pokrycia i powstawania pasów.
- Problemy z elektroniką głowicy: Błędy w sterowaniu poszczególnymi dyszami.
- Problemy z wyrównaniem głowic (Head Alignment Issues):
- Nieprawidłowe wyrównanie głowic (Head Misalignment): Jeśli głowice drukujące (lub różne grupy dysz w jednej głowicy) nie są idealnie skalibrowane względem siebie i względem kierunku ruchu medium, kolejne pasy atramentu nanoszone w różnych przejściach karetki mogą nie pokrywać się precyzyjnie. Prowadzi to do powstawania jaśniejszych lub ciemniejszych linii na styku tych pasów. Jest to szczególnie widoczne w druku dwukierunkowym (bi-directional printing), jeśli wyrównanie dla obu kierunków nie jest idealne.
- Problemy z systemem transportu nośnika (Media Feed Issues):
- Niedokładny lub nierównomierny przesuw medium (Inaccurate Media Advance): Jeśli mechanizm transportu medium nie przesuwa nośnika o dokładnie taką samą, zadaną odległość po każdym przejściu karetki, kolejne pasy druku będą na siebie zachodzić (tworząc ciemniejsze linie) lub będą między nimi przerwy (tworząc jaśniejsze linie). Przyczyną mogą być zużyte lub zabrudzone rolki transportowe, niewłaściwy naciąg medium (w druku na roli), problemy z silnikiem transportu lub jego enkoderem.
- Poślizg medium: Jeśli medium ślizga się na rolkach.
- Skos nośnika (Media Skew): Przekrzywione prowadzenie medium może również przyczyniać się do nieregularnego bandingu.
- Problemy z systemem ruchu karetki (Carriage Movement Issues):
- Nierównomierny ruch karetki: Spowodowany np. zabrudzeniem lub uszkodzeniem enkodera paska (encoder strip), problemami z pasem napędowym karetki lub silnikiem karetki.
- Wibracje karetki lub całej drukarki.
- Ustawienia druku i oprogramowanie:
- Niewłaściwy tryb jakości druku: Drukowanie w trybach roboczych (Draft) z małą liczbą przejść karetki jest bardziej podatne na banding niż drukowanie w trybach wysokiej jakości z wieloma przejściami (multi-pass printing), które pomagają “zamaskować” ewentualne niedoskonałości pojedynczych dysz lub niedokładności mechaniczne.
- Nieprawidłowy profil ICC lub profil medium: Jeśli profil jest źle dobrany do używanego atramentu i medium, może to prowadzić do nieoptymalnego nanoszenia atramentu (np. zbyt małej lub zbyt dużej ilości), co może uwydatniać banding.
- Błędy w oprogramowaniu RIP lub sterowniku: W rzadkich przypadkach, błędy w algorytmach rastrowania lub sterowania mogą generować banding.
- Właściwości atramentu i medium:
- Niewłaściwa lepkość lub napięcie powierzchniowe atramentu: Może wpływać na formowanie kropli i ich zachowanie na medium.
- Słaba interakcja atramentu z medium: Jeśli atrament źle się rozpływa, jest nierównomiernie wchłaniany lub tworzy smugi na danym podłożu.
- Problemy z wysychaniem/utrwalaniem atramentu: Zbyt wolne schnięcie może prowadzić do zlewania się kropek z sąsiednich pasów.
Jak diagnozować i eliminować banding?
Rozwiązywanie problemu bandingu często wymaga systematycznego podejścia:
- Wykonaj test dysz (Nozzle Check): To pierwszy i najważniejszy krok. Jeśli test wykaże zatkane lub niedziałające dysze, przeprowadź czyszczenie głowic (head cleaning) – najpierw standardowe, a jeśli to nie pomoże, bardziej intensywne. Powtarzaj test i czyszczenie, aż wzór będzie idealny.
- Wykonaj wyrównywanie głowic (Head Alignment): Uruchom procedurę kalibracji głowic (automatyczną lub ręczną) zgodnie z instrukcją drukarki. Zwróć szczególną uwagę na kalibrację druku dwukierunkowego, jeśli z niego korzystasz.
- Sprawdź i skalibruj podawanie nośnika (Media Feed Calibration): Wiele drukarek LFP posiada funkcję kalibracji przesuwu medium. Wykonaj ją, zwłaszcza jeśli problem bandingu pojawił się po zmianie typu medium.
- Sprawdź ustawienia druku:
- Upewnij się, że wybrałeś odpowiedni typ medium w ustawieniach drukarki/sterownika/RIP-a.
- Spróbuj użyć wyższego trybu jakości druku (z większą liczbą przejść karetki). Choć drukowanie będzie wolniejsze, często znacząco redukuje to banding.
- Sprawdź, czy używasz prawidłowego profilu ICC dla danej kombinacji drukarka-atrament-medium.
- Sprawdź stan nośnika: Upewnij się, że medium jest prawidłowo załadowane, nie jest pomarszczone, zawilgocone ani uszkodzone. Sprawdź naciąg roli.
- Wyczyść elementy drukarki:
- Delikatnie wyczyść enkoder paska (encoder strip), jeśli jest dostępny i podejrzewasz, że może być zabrudzony.
- Wyczyść rolki transportowe medium (zgodnie z zaleceniami producenta).
- Sprawdź, czy w torze papieru nie ma żadnych resztek medium lub innych przeszkód.
- Sprawdź warunki środowiskowe: Upewnij się, że temperatura i wilgotność w pomieszczeniu są w zalecanym przez producenta zakresie.
- Spróbuj użyć innego medium lub atramentu (w celach diagnostycznych): Jeśli problem występuje tylko na jednym typie medium lub z jednym kolorem atramentu, może to wskazywać na problem z kompatybilnością lub jakością tych materiałów.
- Skontaktuj się z serwisem technicznym: Jeśli powyższe kroki nie pomagają, problem może leżeć w uszkodzeniu sprzętowym (np. awaria głowicy, zużycie mechanizmów, problemy z elektroniką) i wymagać interwencji profesjonalnego serwisu.
Banding jest frustrującym problemem, ale w wielu przypadkach można go wyeliminować poprzez staranną konserwację, prawidłową kalibrację i optymalizację ustawień druku. Zrozumienie potencjalnych przyczyn jest kluczem do skutecznego rozwiązania.
